അയ്യപ്പൻ

അയ്യൻ എന്നത് പാലിയിലെ അയ്യ എന്ന പദത്തിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിച്ചതാണ്. ശ്രേഷ്ഠൻ എന്നർഥം. സംസ്കൃതത്തിലെ ആര്യഃ എന്ന പദത്തിന് സമാനമായ പാലി പദമാണ് 'അയ്യ'. ഇതാണ് ദ്രാവിഡീകരിച്ച് അയ്യനും അയ്യപ്പനും ആയത്. [3] ശാസ്താവ് എന്നത് ബുദ്ധന്റെ പര്യായമായാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. അദ്ധ്യാപകൻ എന്നാണ് അർത്ഥം. ബുദ്ധതത്വങ്ങൾ പഠിപ്പിക്കുക വഴി അദ്ധ്യാപകൻ എന്ന പര്യായം ബുദ്ധനു ലഭിച്ചു. [4] അയ്യപ്പൻ എന്ന പേര് വിഷ്ണു എന്നർത്ഥം വരുന്ന അയ്യ എന്ന വാക്കും ശിവൻ എന്നർത്ഥം വരുന്ന അപ്പ എന്ന വാക്കും ഏകോപിച്ച് ഉണ്ടായിട്ടുള്ളതാണ് എന്നാണ് ഐതിഹ്യം.

ശാസ്താവ്, കൃഷ്ണപുരം കൊട്ടാരത്തിൽ നിന്നും

ശാസ്താവ്‌ അഥവാ അയ്യപ്പൻ ഹിന്ദു ദേവനാക്കപ്പെട്ട ബുദ്ധനാണെന്നും [5] അതിനു മുമ്പ് അതൊരു ദ്രാവിഡ ദേവനായിരുന്നു എന്നും[6] ധർമ്മശാസ്താവ് എന്ന പേരിൽ തന്നെ ബുദ്ധനെ കണ്ടെത്താമെന്നാണ് ചരിത്രകാരന്മാരുടെ അഭിപ്രായം. അയ്യപ്പൻ ചരിത്രം എഴുതിയ പി.ആർ. രാമവർമ്മ അനുമാനിക്കുന്നത് ശാസ്താവ് ക്രിസ്തുവർഷം 1006 ലാണ് ജനിച്ചതെന്നാണ്.

ശാസ്താവ് എന്നത് ബുദ്ധന്റെ പര്യായമായാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. [7]ധർമ്മം എന്നത് ബുദ്ധധർമ്മം എന്നതിന്റെ മലയാളീകരിച്ച്ച പദമായും അവർ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശബരിമലയിലെ ശാസ്തക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള തീർത്ഥാടനത്തിൽ ബുദ്ധമതാചാരങ്ങൾ ആണ്‌ മുന്നിട്ടുനിൽക്കുന്നതെന്നും ചില പണ്ഡിതന്മാർ പ്രസ്താവിക്കുന്നു. [8] അയ്യപ്പ ഭക്തന്മാർ തീർത്ഥാടനത്തിനു മുൻപ് നാൽപ്പത്തൊന്നു ദിവസത്തെ ബ്രഹ്മചര്യം അനുഷ്ഠിക്കണം എന്നതും ശബരിമലയിലെ പൂജകൾ മലയാള ബ്രാഹ്മണരാണ്‌നടത്തി വരുന്നത്‌ എന്നതും തീർത്ഥാടന യാത്രയിലും അനുഷ്ഠാനങ്ങളിലുടനീളവും ബുദ്ധമതത്തിലേത്‌ പോലുള്ള ശരണം വിളികൾ ആണ്‌ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നതെന്നതും ഇതിന്‌ തെളിവായി അവർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. ശബരിമലയിൽ ജാതിവ്യത്യാസം പരിഗണിക്കാറില്ല എന്നതും ശാസ്താക്ഷേത്രങ്ങൾ മിക്കവയും ബുദ്ധമതത്തിലെ വിഹാരങ്ങളുടേതു പോലെ വനാന്തർഭാഗങ്ങളിൽ ആണ്‌ എന്നതും ഇതിന്‌ ശക്തി പകരുന്ന മറ്റു തെളിവുകൾ ആണ്‌. ശാസ്താവിഗ്രഹങ്ങൾക്കും ബുദ്ധവിഗ്രഹത്തിനും ഇരിക്കുന്ന രീതിയിലും രൂപത്തിലും സാമ്യമുണ്ടെന്ന് കാര്യവും ചിലർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നുണ്ട്‌. [9] അമരകോശത്തിന്റെ കർത്താവ് ശാസ്താവ് എന്ന പദം ബുദ്ധന്റെ പര്യായമാണ് എന്ന് പറയുന്നുമുണ്ട്.[10] [11] എന്നാൽ വില്ലാളി വീരൻ, വീര മണികണ്ഠൻ എന്ന സംബോധനകൾ ബൌദ്ധാചാരങ്ങളുമായി ഒത്തുപോകുന്നില്ല എന്നൊരു വാദം നിലവിലുണ്ട്. പൂർണ അഹിംസാവാദിയായ ശ്രീബുദ്ധന് ഈ സംബോധനകൾ ഒട്ടും യോജിക്കുന്നില്ല. അതുപോലെ ശരണകീർത്തനത്തിന് വൈദിക പാരമ്പര്യവുമായാണ് എന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നവരും ഉണ്ട് വൈദിക മന്ത്രങ്ങളിലെ ശരണ മന്ത്രങ്ങളേ ഇക്കൂട്ടർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. അയ്യപ്പന്റെ ഇരിപ്പും ബുദ്ധന്റേതു പോലെയല്ല മറിച്ച് യോഗദക്ഷിണാമൂർത്തി, യോഗ നരസിംഹം എന്നിവരുടേതു പൊലെയാണെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്. കൂടാതെ പള്ളിവേട്ട, മാളികപ്പുറത്തെ ഗുരുതി എന്നിവയും ബൗദ്ധപാരമ്പര്യത്തിനു വിരുദ്ധമാണ്.

പാണ്ടിനാട്ടിൽ നിന്നും കുടിയേറിയ പന്തളത്തു രാജവംശം കൊല്ലവർഷം 377 (കൃ വ 1202)ലാണ് പന്തളത്തെത്തിയത്.[12]. വാവരുടെ പൂർ‌വികർ പാണ്ടിനാട്ടിൽ നിന്നും കാഞ്ഞിരപ്പള്ളിയിൽ കുടിയേറിയതാകട്ടെ കലി വർഷം 4441 (ക്രി.വ. 1440). തമിഴ് നാട്ടിലെ അവരാം കോവിലിൽ നിന്നും വാവരുടെ പൂർ‌വികർ കുടിയേറിയത് 500 വർഷം മുൻപു മാത്രമാണെന്നു വിദ്വാൻ കുറുമള്ളൂർ നാരായണ പിള്ള "ശ്രീഭൂതനാഥ സർ‌വ്വസ്വം" എന്ന കൃതിയിൽ പറയുന്നു. 500 കൊല്ലം മുൻപു ജീവിച്ചിരുന്ന"മലയാളി സേവക"നായിരുന്നു "വെള്ളാളകുലജാതൻ" അയ്യൻ എന്ന അയ്യപ്പൻ [13]

• പരമശിവനു വിഷ്ണുമായയിൽ പിറന്ന കുട്ടിയാണ് അയ്യപ്പൻ എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. എന്നാൽ രണ്ട് ശക്തരായ ദൈവകഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് മറ്റെവിടെയും ദർശിക്കാനാവാത്ത വിധം കഥകൾ പുരാണമാക്കിയത് ബുദ്ധമതത്തിന്റെ ക്ഷയത്തിനു ശേഷം വൈഷ്ണവ മതവും ശൈവമതവും ക്ഷേത്രം കയ്യടക്കാൻ നടത്തിന്റെ ശ്രമങ്ങൾ ആയിരുന്നു എന്ന് കേരളത്തിന്റെ ചരിത്രപഠനങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുള്ള കെ.എൻ. ഗോപാലപിള്ളയെ പോലുള്ള ചിലർ കരുതുന്നത്.
• മറ്റൊരൈതിഹ്യം പന്തളരാജാവിന്റെ മകൻ എന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന മണികണ്ഠനെപ്പറ്റിയാണ്‌. [14]
• പന്തളത്തു ജീവിച്ചിരുന്ന പന്തളരാജാവിന്റെ ദാസനായിരുന്ന ഒരു യോദ്ധാവിനേയും അയ്യപ്പനായി ചിത്രീകരിച്ച് കാണിക്കുന്നുണ്ട്. ശബരിമല ക്ഷേത്രം നശിപ്പിച്ച ചില ശക്തികളെ നിഗ്രഹിച്ച് വിഗ്രഹപുനഃപ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയ ഈ യോദ്ധാവ് (അയ്യപ്പൻ എന്ന് പേര്‌) നാട്ടിലേക്കു തിരിച്ചു വന്നില്ല. മരിച്ചു പോകയോ അപ്രത്യക്ഷനാകയോ ചെയ്തിരിക്കാം എന്ന് കരുതുന്നു. എന്നാൽ ആളുകൾ അദ്ദേഹം ശാസ്താവിന്റെ അവതാരമായിരുന്നു എന്നു വിശ്വസിക്കാൻ തുടങ്ങി.
• മറ്റൊരു ഐതിഹ്യപ്രകാരം പൊന്നമ്പലമേട്ടിലെ സന്യാസിയുടെ മകനായിരുന്നു അയ്യപ്പനെന്നും ആയോധനകലകളിൽ പരിശീലനം നേടിയശേഷം പന്തളം രാജസൈന്യത്തിലേക്ക് അയക്കപ്പെട്ടുവെന്നും പറയുന്നു.
• മറ്റൊരു ഐതിഹ്യം ചിറപ്പഞ്ചിറയിലെ ഈഴവകുടുംബവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ്. ആയോധന കളരിയായിരുന്നു തണ്ണീർമുക്കം ചീരപ്പഞ്ചിറ എന്ന കുടുംബത്തിലെ കളരിയിൽ പഠനാർത്ഥം അയ്യപ്പൻ ചേരുകയും അവിടെയുള്ള ഈഴവ പെൺകുട്ടിയുമായി പ്രണയത്തിലായി എന്നുമാണ്. ഈ പെൺകുട്ടിയാണ് പിന്നീട് മാളികപ്പുറത്തമ്മയായി എന്നുമാണ് ഐതിഹ്യം. ഈ കഥ ഏഴീത്തിശേഷം എന്ന കാവ്യങ്ങളിൽ വിവരിക്കുന്നുണ്ട്.

ശബരിമല അയ്യപ്പസ്വാമിയെ പറ്റി ആദ്യമായി പ്രസിദ്ധീകൃതമായ ഗ്രന്ഥം കല്ലറക്കൽ കൃഷ്ണൻ കർത്താവ് എഴുതി 1929ൽ അച്ചടിച്ച ശ്രീ ഭൂതനാഥോപാഖ്യാനം ആണ്. 60 വർഷത്തോളം ലഭ്യമല്ലാതിരുന്ന ഈ കിളിപ്പാട്ട് എറണാകുളം പുല്ലേപ്പടി റോഡിലെ ശബരി ശരണാശ്രമം കണ്ടെത്തി 2010ൽ വീണ്ടും പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

1. പാലകുളങ്ങര ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തളിപ്പറമ്പ് ,കണ്ണൂർ ജില്ല
2. അച്ചൻകോവിൽ ശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
3. കൂളത്തൂപ്പുഴ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
4. ആര്യങ്കാവ് ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
5. ചടയമംഗലം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
6. ശബരിമല ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
7. അയ്യപ്പൻപാറ മാർത്താണ്ഡപുരം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, അടൂർ, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
8. മീന്തലക്കര ശ്രീ ധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തിരുവല്ല, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
9. ചാലപ്പറമ്പ് കാർത്ത്യാകുളങ്ങര ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
10. ഇളങ്ങുളം ശ്രീധർമശാസ്‌താ ക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
11. വേരൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
12. എരുമേലി വലിയമ്പലം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
13. തൃക്കുന്നപ്പുഴ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ഹരിപ്പാട്, ആലപ്പുഴ ജില്ല
14. തകഴി അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, തകഴി, ആലപ്പുഴ ജില്ല
15. കാട്ടുവള്ളി അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മാവേലിക്കര ആലപ്പുഴ ജില്ല
16. ഇരമല്ലിക്കര അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, ചെങ്ങന്നൂർ, ആലപ്പുഴ ജില്ല
17. ശാസ്താനട അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, ഉമ്പർനാട്, മാവേലിക്കര ആലപ്പുഴ ജില്ല
18. പുല്ലുകുളങ്ങര ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ആലപ്പുഴ ജില്ല
19. കാരക്കാട് ശ്രീധർമശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കാരക്കാട്, ചെങ്ങന്നൂർ, ആലപ്പുഴ ജില്ല
20. വെള്ളിമുറ്റം അയ്യപ്പൻകാവ്, ആലപ്പുഴ ജില്ല
21. കുന്നം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, മാവേലിക്കര, ആലപ്പുഴ ജില്ല
22. പെരുമ്പാവൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പെരുമ്പാവൂർ, എറണാകുളം ജില്ല
23. കൊമ്പനാട് ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കൊമ്പനാട്, എറണാകുളം ജില്ല
24. തളിക്കുളം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
25. ചിറമൻകാട് അയ്യപ്പൻകാവ്, വെങ്ങിലശ്ശേരി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
26. ആറേശ്വരം ശാസ്താക്ഷേത്രം, മറ്റത്തൂർ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
27. കണിമംഗലം ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കണിമംഗലം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
28. ചിറ്റിച്ചാത്തക്കുടം ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
29. തിരുവുള്ളക്കാവ് ധർമ്മശാസ്ത്രാക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
30. പനമുക്കമ്പിള്ളി ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കിഴക്കുംപാട്ടുകര, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
31. മാട്ടിൽ ശ്രീശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
32. മണലൂർ അയ്യപ്പൻകാവ്ക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
33. എടത്തിരുത്തി അയ്യപ്പൻകാവ് ക്ഷേത്രം, എടത്തിരുത്തി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
34. പുഴയ്ക്കൽ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പുഴയ്ക്കൽ, തൃശ്ശൂർ
35. മുളങ്കുന്നത്തുകാവ് ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, മുളങ്കുന്നത്തുകാവ്, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
36. ഉടലക്കാവ് ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, അടാട്ട്, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
37. അകമല ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, വടക്കാഞ്ചേരി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
38. ചെർപ്പുളശ്ശേരി അയ്യപ്പൻകാവ്, ചെർ‌പ്പുളശ്ശേരി, പാലക്കാട് ജില്ല
39. ഒറ്റപ്പാലം അയ്യപ്പൻകാവ്, ഒറ്റപ്പാലം, പാലക്കാട് ജില്ല
40. കരിക്കാട് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
41. ചമ്രവട്ടത്ത് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
42. ഇട്ടിയൊട്ട് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
43. കുറൂർ അയ്യപ്പൻ കാവ്,തേഞ്ഞിപ്പലം മലപ്പുറം ജില്ല
44. നിറംകൈതക്കോട്ട, ഒലിപ്രം കടവ്, വള്ളികുന്ന്,മലപ്പുറം ജില്ല
45. കുതിരക്കുട അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, കൊയിലാണ്ടി, കോഴിക്കോട് ജില്ല
46. ചെറുപുഴ ശ്രീധർമ്മ ശാസ്താക്ഷേത്രം കണ്ണൂർ ജില്ല, കേരളം
47. ശാസ്താപുരം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം വായാട്ടുപറമ്പ കണ്ണൂർ
48. കീഴൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം (കാസർഗോഡ് ജില്ല)
49. ശ്രീ മേൽകടകംവെളളി അയ്യപ്പക്ഷേത്രം പാലത്ത് കോഴിക്കോട്
50. ശാസ്താംകോട്ട ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ശാസ്താംകോട്ട, കൊല്ലം ജില്ല
51. കുന്നുംപുറത്ത്ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പരിപ്പ്, കോട്ടയം ജില്ല
52. ചേനപ്പാടി ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ചേനപ്പാടി, കോട്ടയം ജില്ല

1. വെള്ളക്കാട്ടു മന വണ്ടൂർ, മലപ്പുറം ജില്ല
2. മന്നാനമ്പറ്റ മന ഷൊർണൂർ.
3. കൈതക്കൽ മന മഞ്ചേരി മലപ്പുറം ജില്ല
4. പുല്ലൂർ മന മഞ്ചേരി മലപ്പുറം ജില്ല
5. മമ്മിളി ഇല്ലം പാലത്ത് കോഴിക്കോട്‌ ജില്ല
6. ചീരപ്പഞ്ചിറ തണ്ണീർമ്മുക്കം

1. രാമൻ‌കുട്ടി, പി.വി (2006) [2006]. ഡോ.സി.എം. നീലകണ്ഠൻ, ed. കേരളീയ ജീവിതമുദ്രകളിലെ വൈദികപ്രഭാവം - വേദങ്ങളും അന്തർ വൈജ്ഞാനിക പഠനങ്ങളും (ഏഴാം പതിപ്പ് ed.). തൃശൂർ: കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി. ISBN 81-7690-10-8 Check |isbn= value: length (help). Unknown parameter |origmonth= ignored (help)
2. (Sabarimala revenue touches 230 crore during pilgrimage season എന്ന തലക്കെട്ടോടെ Express News Service - SABARIMALA Published: 22nd January 2013 08:32 AM ന് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത് )
3. പി.ഒ., പുരുഷോത്തമൻ (2006). ബുദ്ധന്റെ കാല്പാടുകൾ-പഠനം. കേരളം: പ്രൊഫ. വി. ലൈല. ISBN 81-240-1640-2.
4. എസ്. എൻ., സദാശിവൻ (Jan 1, 2000). സോഷ്യൽ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് ഇന്ത്യ. APH Publishing,. ISBN 9788176481700.
5. http://www.thrikodithanam.org/intro.htm
6. കൃഷ്ണചൈതന്യ. പി.ജി. പുരുഷോത്തമൻ പിള്ള, ed. ഇന്ത്യയുടെ ആത്മാവ് (1996 ed.). ന്യൂഡൽഹി: നാഷണൽ ബുക്ക് ട്രസ്റ്റ് ഇന്ത്യ. ISBN 81-237-1849-7.
7. എസ്. എൻ., സദാശിവൻ (Jan 1, 2000). സോഷ്യൽ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് ഇന്ത്യ. APH Publishing,. ISBN 9788176481700.
8. കെ., ശിവശങ്കരൻ നായർ. വേണാടിന്റെ പരിണാമം (2005 ed.). കോട്ടയം: കറന്റ് ബുക്സ്. p. 238. ISBN 81-240-1513-9. എസ്.ഗുപ്തൻ നായർ. ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ അവതാരികയിൽ
9. എ., ശ്രീധരമേനോൻ (1997). കേരള ചരിത്രം. ചെന്നൈ: എസ്. വിശ്വനാഥൻ പ്രിൻറേർസ് ആൻഡ് പബ്ലീഷേർസ്.
10. വാലത്ത്, വി.വി.കെ. (1991). കേരളത്തിലെ സ്ഥലനാമചരിത്രങ്ങൾ എറണാകുളം ജില്ല. തൃശ്ശൂർ: കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി. ISBN 81-7690-105-9.
11. സെയ്തുമുഹമ്മദ്, പി.എ. (1992). സഞ്ചാരികൾ കണ്ട കേരളം. കോട്ടയം: നാഷണൽ ബുക്ക് സ്റ്റാൾ.
12. പന്തളത്തു നൈതല്ലൂർ‌ കൊട്ടാരത്തിലെ രോഹിണി നാൾ വലിയ തമ്പുരാൻ എഴുതിയ "ശബരിഗിരി വർണ്ണന" എന്ന കൃതിയിൽ ഇതിനെക്കുറിച്ച് പരാമർശമുണ്ട്
13. "ഇളവർ ശേവം" എന്ന പഴയ പാട്ട് മുരുമള്ളൂരിന്റെ കൃതിയിൽ ഉദ്ധരിച്ചതു കാണുക
14. കൃഷ്ണ ചൈതന്യ - കേരളം

• ശബരിമല
• മകരജ്യോതി
• ഹരിവരാസനം
• മാളികപ്പുറത്തമ്മ
• അയ്യനാർ
• താഴമൺ മഠം

വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിലെ Ayyappan എന്ന വർഗ്ഗത്തിൽ ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കൂടുതൽ പ്രമാണങ്ങൾ ലഭ്യമാണ്.

• അയ്യപ്പനെക്കുറിച്ചുള്ള ഐതിഹ്യം
• അയ്യപ്പചരിത്രം.
• അയ്യപ്പ സ്വാമിയുടെ പേരിലുള്ള മലേഷ്യയിലെ ഒരു ചാരിറ്റി സംഘടന
• അയ്യപ്പസ്വാമിയുടെ ചരിത്രം
• അയ്യപ്പക്ഷേത്രം പൂനെ
• അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം , യു.കെ
• അയ്യനാരും അയ്യപ്പനും

• "പേട്ട തുള്ളലും ക്ഷേത്രപുരാവൃത്തങ്ങളും" ആനിക്കാടു ശങ്കരപ്പിള്ള, ഡോ.കാനം ശങ്കരപ്പിള്ള, 1976