സാലഗം
കർണാടകസംഗീതത്തിലെ 37ആം മേളകർത്താരാഗമാണ് സാലഗം. കനകാംഗിയുടെ പ്രതിമധ്യമരാഗം ആയ ഈ രാഗം ദീക്ഷിതർ പദ്ധതിയിൽ ഇതിനെ സൗഗന്ധിനി എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ഏഴാമത്തെ ചക്രമായ ഋഷിചക്രത്തിലെ ശുദ്ധഗാന്ധാരം, ശുദ്ധനിഷാദം എന്നീ 2 വിവാദിസ്വരങ്ങൾ അടങ്ങിയ വിവാദിരാഗം ആണിത്. ഋഷിചക്രത്തിലെ സാലഗം, ജലാർണ്ണവം, ഝാലവരാളി, നവനീതം, പാവനി, രഘുപ്രിയ എന്നീ 6 രാഗങ്ങളും പൂർവ്വാംഗസ്വരങ്ങളും സാലഗത്തിന്റെ സ്വരങ്ങൾ ആണ്. സാലം എന്ന പദത്തിന്നർത്ഥം കോട്ടമതിൽ എന്നാണ്.
| Arohanam | S R₁ G₁ M₂ P D₁ N₁ Ṡ |
|---|---|
| Avarohanam | Ṡ N₁ D₁ P M₂ G₁ R₁ S |
| കർണ്ണാടക സംഗീതം |
|---|
 തഞ്ചാവൂർ രീതിയിലുള്ള തമ്പുരു |
| ആശയങ്ങൾ |
|
| രചനകൾ |
| വദ്യോപകരണങ്ങൾ |
|
|
| മേളകർത്താരാഗങ്ങൾ |
|---|
| 1. കനകാംഗി |
| 2. രത്നാംഗി |
| 3. ഗാനമൂർത്തി |
| 4. വനസ്പതി |
| 5. മാനവതി |
| 6. താനരൂപി |
| 7. സേനാവതി |
| 8. ഹനുമതോടി |
| 9. ധേനുക |
| 10. നാടകപ്രിയാ |
| 11. കോകിലപ്രിയ |
| 12. രൂപവതി |
| 13. ഗായകപ്രിയ |
| 14. വാകുളാഭരണം |
| 15. മായാമാളവഗൗള |
| 16. ചക്രവാകം |
| 17. സൂര്യകാന്തം |
| 18. ഹാടകാംബരി |
| 19. ഝങ്കാരധ്വനി |
| 20. നഠഭൈരവി |
| 21. കീരവാണി |
| 22. ഖരഹരപ്രിയ |
| 23. ഗൗരിമനോഹരി |
| 24. വരുണപ്രിയ |
| 25. മാരരഞ്ജിനി |
| 26. ചാരുകേശി |
| 27. സാരസാംഗി |
| 28. ഹരികാംബോജി |
| 29. ധീരശങ്കരാഭരണം |
| 30. നാഗനന്ദിനി |
| 31. യാഗപ്രിയ |
| 32. രാഗവർദ്ധിനി |
| 33. ഗാംഗേയഭൂഷണി |
| 34. വാഗധീശ്വരി |
| 35. ശൂലിനി |
| 36. ചലനാട്ട |
| 37. സാലഗം |
| 38. ജലാർണ്ണവം |
| 39. ഝാലവരാളി |
| 40. നവനീതം |
| 41. പാവനി |
| 42. രഘുപ്രിയ |
| 43. ഗവാംബോധി |
| 44. ഭവപ്രിയ |
| 45. ശുഭപന്തുവരാളി |
| 46. ഷഡ്വിധമാർഗ്ഗിണി |
| 47. സുവർണ്ണാംഗി |
| 48. ദിവ്യമണി |
| 49. ധവളാംബരി |
| 50. നാമനാരായണി |
| 51. കാമവർദ്ധിനി |
| 52. രാമപ്രിയ |
| 53. ഗമനശ്രമ |
| 54. വിശ്വംഭരി |
| 55. ശ്യാമളാംഗി |
| 56. ഷണ്മുഖപ്രിയ |
| 57. സിംഹേന്ദ്രമധ്യമം |
| 58. ഹൈമവതി |
| 59. ധർമ്മവതി |
| 60. നീതിമതി |
| 61. കാന്താമണി |
| 62. ഋഷഭപ്രിയ |
| 63. ലതാംഗി |
| 64. വാചസ്പതി |
| 65. മേചകല്യാണി |
| 66. ചിത്രാംബരി |
| 67. സുചരിത്ര |
| 68. ജ്യോതിസ്വരൂപിണി |
| 69. ധാതുവർദ്ധിനി |
| 70. നാസികാഭൂഷണി |
| 71. കോസലം |
| 72. രസികപ്രിയ |
ലക്ഷണം,ഘടന
- ആരോഹണം സ രി1 ഗ1 മ2 പ ധ1 നി1 സ
- അവരോഹണം സ നി1 ധ1 പ മ1 ഗ1 രി1 സ
ഈ രാഗം ഋഷിചക്രത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
കൃതികൾ
| കൃതി | കർത്താവ് |
|---|---|
| ഗാനമുധം | കോടീശ്വര അയ്യർ |
| വാമദേവപ്രിയ സുതം | ബാലമുരളീകൃഷ്ണ |
| യദുകുലനായക | എം.എസ് രാമചന്ദ്രൻ |
അവലംബം
| ശുദ്ധ മദ്ധ്യമം | |
|---|---|
|
ഇന്ദു ചക്ര (1-6) : കനകാംഗി • രത്നാംഗി • ഗാനമൂർത്തി • വനസ്പതി • മാനവതി • താനരൂപി നേത്ര ചക്ര (7-12) : സേനാവതി • ഹനുമതോടി • ധേനുക • നാടകപ്രിയാ • കോകിലപ്രിയ • രൂപവതി അഗ്നി ചക്ര (13-18) : ഗായകപ്രിയ • വാകുളാഭരണം • മായാമാളവഗൗള • ചക്രവാകം • സൂര്യകാന്തം • ഹാടകാംബരി വേദ ചക്ര (19-24) : ഝങ്കാരധ്വനി • നഠഭൈരവി • കീരവാണി • ഖരഹരപ്രിയ • ഗൗരിമനോഹരി • വരുണപ്രിയ ബാണ ചക്ര (25-30) : മാരരഞ്ജിനി • ചാരുകേശി • സാരസാംഗി • ഹരികാംബോജി • ധീരശങ്കരാഭരണം • നാഗനന്ദിനി ഋതു ചക്ര (31-36) : യാഗപ്രിയ • രാഗവർദ്ധിനി • ഗാംഗേയഭൂഷണി • വാഗധീശ്വരി • ശൂലിനി • ചലനാട്ട |
|
| പ്രതി മദ്ധ്യമം | |
|---|---|
|
ഋഷി ചക്ര (37-42) : സാലഗം • ജലാർണ്ണവം • ഝാലവരാളി • നവനീതം • പാവനി •. രഘുപ്രിയ വസു ചക്ര (43-48) : ഗവാംബോധി •. ഭവപ്രിയ • ശുഭപന്തുവരാളി • ഷഡ്വിധമാർഗ്ഗിണി • സുവർണ്ണാംഗി •. ദിവ്യമണി ബ്രഹ്മ ചക്ര (49-54) : ധവളാംബരി •. നാമനാരായണി •. പന്തുവരാളി •. രാമപ്രിയ •. ഗമനശ്രമ • വിശ്വംഭരി ദിശി ചക്ര (55-60) : ശ്യാമളാംഗി • ഷണ്മുഖപ്രിയ •. സിംഹേന്ദ്രമധ്യമം •. ഹേമവതി •. ധർമ്മവതി •. നീതിമതി രുദ്ര ചക്ര (61-66) : കാന്താമണി •. ഋഷഭപ്രിയ •. ലതാംഗി •. വാചസ്പതി •. മേചകല്യാണി •. ചിത്രാംബരി ആദിത്യ ചക്ര (67-72) : സുചരിത്ര •. ജ്യോതിസ്വരൂപിണി •. ധാതുവർദ്ധിനി •. നാസികാഭൂഷണി • കോസലം • രസികപ്രിയ |
|