નેલ્સન મંડેલા

નેલ્સન રોલિહ્‍લાહ્‍લા મંડેલા (Nelson Rolihlahla Mandela) (ઢાંચો:IPA-xh) (૧૮ જુલાઈ ૧૯૧૮ – ૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૩) દક્ષિણ આફ્રિકાના ક્રાંતિકારી હતા જેમને જેલ થયેલી અને પછી ૧૯૯૪ થી ૧૯૯૯ સુધી તેઓ એક રાજપુરુષ અને સેવાભાવી, પરગજુ વ્યક્તિ તરીકે દક્ષિણ આફ્રિકાનાં પ્રમુખપદે રહ્યા. આ હોદ્દો ધારણ કરનારા તેઓ પ્રથમ અશ્વેત વ્યક્તિ હતા. તેઓ ૧૯૯૧ થી ૧૯૯૭ સુધી આફ્રિકન રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસનાં પ્રમુખપદે પણ રહ્યા. આંતરરાષ્ટ્રીય ભૂમિકાએ મંડેલા ૧૯૯૮ થી ૧૯૯૯ દરમિયાન બિનજોડાણવાદી ચળવળનાં સેક્રેટરી જનરલ પદે પણ રહ્યા.

નેલ્સન મંડેલા
માતા	Noqaphi nosekeni
પિતા	Gadla Henry Mphakanyiswa
જન્મની વિગત	Rolihlahla Mandela  ૧૮ જુલાઇ ૧૯૧૮  Mvezo
મૃત્યુની વિગત	૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૩  Houghton Estate
અભ્યાસનું સ્થળ	વિટવાટર્સરાંડ યુનિવર્સિટી, University of Fort Hare, University of South Africa, University of London
વ્યવસાય	રાજકારણી, આત્મકથાલેખક, વકીલ, Political activist
જીવનસાથી	Evelyn Mase, Winnie Madikizela-Mandela, Graça Machel
બાળકો	Makgatho Mandela, Makaziwe Mandela, Zenani Mandela-Dlamini, Thembekile Mandela, Zindzi Mandela
પુરસ્કાર	Jawaharlal Nehru Award for International Understanding, નોબેલ શાંતિ પારિતોશિક, Honorary Companion of the Order of Australia, Grandmaster of the Order of Good Hope, Platinum Order of Mapungubwe, Gold Olympic Order, Order of Lenin, Princess of Asturias Award for International Cooperation, Presidential Medal of Freedom, Grand Cross of the Order of the Aztec Eagle, Order of the Elephant, Order of the Gold Lion of the House of Nassau, Grand Cross of the National Order of Mali, Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎, Royal Order of the Seraphim, Order of Prince Yaroslav the Wise, 1st class, Order of Merit, Order of Saint John, honorary Canadian citizenship, Lenin Peace Prize, Sakharov Prize, Honorary Companion of the Order of Canada, Collar of the Order of Isabella the Catholic‎, Order of Augusto César Sandino, Mo Ibrahim Prize for Achievement in African Leadership, Bruno Kreisky Award for Services to Human Rights, Companion of the Order of Canada, United Nations Prize in the Field of Human Rights, Félix Houphouët-Boigny Peace Prize, Four Freedoms Award - Freedom Medal, Philadelphia Liberty Medal, ભારત રત્ન, Al-Gaddafi International Prize for Human Rights, Giuseppe Motta Medal, Arthur Ashe Courage Award, Ludovic-Trarieux International Human Rights Prize, Ahimsa Award, Delta Prize for Global Understanding, Grand Collar of the Order of Prince Henry, Ambassador of Conscience Award, Congressional Gold Medal, Order of the Nile, Order of Friendship, Fulbright Prize, Gandhi Peace Prize, International Simón Bolívar Prize, Order of Friendship, Star of People's Friendship, honorary doctor of the University of Madrid Complutense, ઓર્ડર ઓફ દ કમ્પેનીઅન્સ ઓફ ઓ. આર. ટેમ્બો, Isitwalandwe Medal, Queen Elizabeth II Golden Jubilee Medal, Order of St. Olav, Order of Stara Planina, નિશાન-એ-પાકિસ્તાન, Order of Playa Girón, Hungarian Order of Merit, Order of José Martí, Order of Jamaica, Order of the Star of Ghana, Order of the Smile, Ordre Agostinho Neto, honorary doctor of the Autonomous University of Barcelona, honorary citizen of Paris, honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria, Alan Paton Award, honorary doctor of the University of Hong Kong, honorary doctor of the Peking University, Grand Cross of the Order of Liberty
વેબસાઇટ	http://www.nelsonmandela.org/
સહી

ક્ષોસા (Xhosa) સમુદાયનાં થેમ્બુ (Thembu) રાજઘરાનાનાં મંડેલાએ ફોર્ટ હેર વિશ્વવિદ્યાલય અને વિટવોટરસ્ટ્રાન્ડ વિશ્વવિદ્યાલયમાંથી કાયદાનું શિક્ષણ મેળવેલું હતું. તેઓ જહોનિસબર્ગમાં રહેતા અને સંસ્થાનવાદ વિરોધી રાજકારણ સાથે સંકળાયેલા, આફ્રિકન રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને તેની યુવાપાંખનાં સ્થાપક સભ્ય બન્યા.

તેમની વિવિધ ક્રાંતિકારી ચળવળોના પ્રતિકારના સરકારી પ્રયાસોનાં ભાગરૂપે તેઓએ ૨૭ વર્ષ જેલમાં વિતાવ્યા હતા. જેમાં શરૂઆતનાં રોબિન ટાપુ પર અને પછી પોલ્સમૂર જેલ અને વિક્ટર વર્સટર જેલમાં વિતાવ્યા. ભારે આંતરરાષ્ટ્રીય માંગ અને દબાણ પછી ૧૯૯૦માં તેમને જેલમુક્ત કરાયા હતા.