ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್

|- | ಕರಗುವಿಕೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ | Miscible |- | ಕರಗುವಿಕೆ | soluble in ether |- | ಅಮ್ಲತೆ (pKa) | 11.62 [1] |- | ವಕ್ರೀಕಾರಕ ಸೂಚಿ (nD) (ರಿಫ್ರಾಕ್ಟಿವ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್) | 1.34 |- | ಸ್ನಿಗ್ಧತೆ (ವಿಸ್ಕಾಸಿಟಿ) | 1.245 cP (20 °C) |- | ದ್ವಿಧ್ರುವ ಚಲನೆ | 2.26 D |- ! ಉಷ್ಣರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ |- | ರೂಪಗೊಳ್ಳುವ
ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಶಾಖಪ್ರಮಾಣ ΔfHo298 | -4.007 kJ/g |- | ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಷ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, C | 1.267 J/g K (gas)
2.619 J/g K (liquid) |- !Hazards |- | ಇಯು ವರ್ಗೀಕರಣ | {{{value}}} |- | ಆರ್-ಹಂತಗಳು | R5, R8, R20/22, R35 |- | ಎಸ್-ಹಂತಗಳು | (S1/2), S17, S26, S28, S36/37/39, S45 |- | NFPA 704 |

1
3
2
OX

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Chembox ECHA

Hydrogen peroxide
ಹೆಸರುಗಳು
ಐಯುಪಿಎಸಿ ಹೆಸರು
dihydrogen dioxide
Other names
Dioxidane
Identifiers
CAS Number
ChemSpider
EC Number 231-765-0
IUPHAR/BPS
PubChem CID
RTECS number MX0900000 (>90% soln.)
MX0887000 (>30% soln.)
UN number 2015 (>60% soln.)
2014 (20–60% soln.)
2984 (8–20% soln.)
ಗುಣಗಳು
ಅಣು ಸೂತ್ರ H2O2
ಮೋಲಾರ್ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ 34.0147 g/mol
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Infobox references

| ಸಾಂದ್ರತೆ | 1.463 g/cm3 |- | ಕರಗು ಬಿಂದು |

-0.43 °C, 273 K, 31 °F

|- | ಕುದಿ ಬಿಂದು |

150.2 °C, 423 K, 302 °F

|- | ಚಿಮ್ಮು ಬಿಂದು
(ಫ್ಲಾಶ್ ಪಾಯಿಂಟ್) | |- | Lethal dose or concentration (LD, LC): |- |- |

LD50 (median dose)

| 1518 mg/kg |- |- ! ಸಂಬಂಧಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು |- |

Related compounds

| |- |

Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).

|-  Y (verify) (what is: Y/N?)
|- | Infobox references |- | | |-

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ (H2O2) ಒಂದು ತಿಳಿ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ದ್ರವ ಪದಾರ್ಥ, ನೀರಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಂಟಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ತಿಳಿ ದ್ರವಪದಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಇದು ಬಣ್ಣರಹಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷಣೆಯ ಗುಣಧರ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಬಿಳಿಯಾಗಿಸುವ ಗುಣವನ್ನುಸಹ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸೋಂಕು ನಿವಾರಣೆಗಳಲ್ಲಿ, ರೋಗಾಣುಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು,ಉತ್ಕರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ರಾಕೆಟ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್‌ಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[2] ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಉತ್ಕರ್ಷಣೆಯ ಗುಣಧರ್ಮವನ್ನು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ರಿಯಾಕ್ಟಿವ್ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಸ್ಪೀಶೀಸ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೆಟಿವ್ ಮೆಟಬಾಲಿಸಮ್‌ನ ಉಪ-ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳು (ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಬದ್ದ ಹಾಗು ಅನುಮೋದಕ ವಾಯುಜೀವಿಗಳು, ಪೆರಾಕ್ಸಿಡೇಸ್ ಎಂಬ ಕಿಣ್ವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಇವುಗಳು ಹಾನಿಕಾರಕವಲ್ಲ ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿರುವ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸಿಡೇಸ್ ಅನ್ನು ನೀರು ಹಾಗು ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಆಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ.

ರಚನೆ ಹಾಗು ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ರಚನೆ

ಎಲ್ಲಾ ಕಣಗಳಲ್ಲೂ ಕಂಡುಬರುವಂತೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅದರ ಕಣಗಳ ಭಾರ, ರಚನೆ ಹಾಗು ಕಣಗಳ ಒಳಗೆ ಪರಮಾಣುಗಳ ವಿಂಗಡನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.

ಆಣ್ವಿಕ ರಚನೆ

ಯಾವುದೇ ಕಣಗಳ ರಚನೆಯು ಅದರಲ್ಲಿಯ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಣಗಳ ಆಕಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ಮೂಲತಃ ಎರಡು ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್ಸ್ ಇದು ಕಣಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್ ಸ್ಟಿರಿಕ್ ರಿಪಲ್ಶನ್‌ಅನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೆ 90° ಅಷ್ಟು ತಿರುಚಿರುವ ಪರ್ಯಾಯ ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್ ಗಳು p-ರೀತಿಯ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ನ ಮಧ್ಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ ( ಇದು ಒಂದು ಏಕಾಂಗಿಯಾದ ಜೊತೆ ಹಾಗು ವಿಸಿನಲ್‌ನ O-H ಬಾಂಡ್ ನ LUMO ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಎರಡು ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್ಸ್‌ನ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಒಪ್ಪಂದದಿಂದಾಗಿ ಆಂಟಿಕ್ಲೈನಲ್ ಬಾಗಿದ ರಚನೆಯು ಏರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. O-O ಬಾಂಡ್ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಬಾಂಡ್ ಎಂಬುದು ಸತ್ಯವಾದರೂ ಸಹ, ಕಣಗಳು 29.45 kJ/molರಷ್ಟು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಡತಡೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ತಿರುಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತದೆ (ಇದನ್ನು ಈತೇನ್ ನ 12.5 kJ/mol ರಷ್ಟು ತಿರುಗುವಿಕೆಯ ಅಡೆತಡೆಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ). ಹೆಚ್ಚಾದ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಒಂದು ಏಕೈಕ ಜೋಡಿ ಹಾಗು ಇತರ ಏಕೈಕ ಜೋಡಿಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಕರ್ಷಣೆಯ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಬಾಂಡ್ ಕೋನಗಳು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬಾಂಡ್‌ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಹಾಗು ಇದು ಅನಿಲರೂಪದ ಹಾಗು ಹರಳಿನ ರೂಪದ ಮಧ್ಯ ಇರುವ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ; ಅಲ್ಲದೆ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹರಳುಗಳು H2O2 ಕಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಸಮಾನಾಂತರಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಹೋಲಿಕೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಮಾನಾಂತರಗಳೆಂದರೆ ಅಭಿನ್ನವಾದ ಡಿಯೋಟೀರಿಯಮ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ಮಾಲೊಡೋರಸ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಡೈಸಲ್ಫೈಡ್.[3] ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಡೈಸಲ್ಫೈಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಣುರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಸಹ ಕೇವಲ 70.7 °C ರಷ್ಟು ಕುದಿಬಿಂದುವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುದಿಬಿಂದುವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.[4]

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ದ್ರವದ ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಕಣಗಳ ಹಾಗು ನೀರಿನ ಮಧ್ಯ ಇರುವ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಬಾಂಡ್ ನಿಂದಾಗಿ, ದ್ರವ ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಮಿಶ್ರಣಗಳು, ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ಹಾಗು ವೈವಿದ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ನೀರು ಯುಟೆಕ್ಟಿಕ್‌ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ-ಬಿಂದುವಿನ ವಿಷಣ್ಣತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಶ್ಕಲ್ಮಷ ನೀರು ಕರಗಲು ಹಾಗು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಲು ಸುಮಾರಾಗಿ 273Kರಷ್ಟಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ನಿಶ್ಕಲ್ಮಷ ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಕೇವಲ 0.4K ರಷ್ಟು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ,ಅಂದರೆ 50% (ರಷ್ಟು ಗಾತ್ರದ) ದ್ರವ ಪದಾರ್ಥವು ಕರಗಲು ಮತ್ತು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಲು 221 Kರಷ್ಟು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.[5]

ಇತಿಹಾಸ

ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಲೂಯಿಸ್ ಜಾಕ್ವೆಸ್ ಥೆನಾರ್ಡ್‌ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1818ರಲ್ಲಿ ಬೇರಿಯಮ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಸಿಡ್‌ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯುಸುವುದರ ಮುಖಾಂತರ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.[6] ಸುಧಾರಿತ ವಿಧಾನದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಕ್ಲೋರಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಅನ್ನು,ಹಾಗು ಜೊತೆಗೆ ಸಲ್ಫ್ಯೂರಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಗಳು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಬೇರಿಯಮ್ ಸಲ್ಫೈಡ್ ಸಹ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ. ಥಿಯೊನಾರ್ಡ್ ವಿಧಾನವನ್ನು 19ನೇ ಶತಮಾನ ಕೊನೆಯಿಂದ 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದವರೆಗೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು.[7] ಆಧುನಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮಯದವರೆಗೆ, ನಿಶ್ಕಲ್ಮಷ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಅಸ್ಥಿರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ನೀರಿನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯವು ಅಸಫಲವಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಘನ ಪಧಾರ್ಥಗಳು ಹಾಗು ಭಾರ ಲೋಹಗಳು ಕಬ್ಬಿಣಗಳು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ವೇಗದ ವಿಭಜನೆ ಹಾಗು ಸಿಡಿಯುವಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ನೂರು ಪ್ರತಿಶತಃ ನಿಶ್ಕಲ್ಮಷ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲ ಭಾರಿಗೆ ರಿಚರ್ಡ್ ವೊಲ್ಫೆನ್ಸ್ಟೀನ್1894ರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಕ್ಯೂಮ್ ಡಿಸ್ಟಿಲ್ಲೇಶನ್‌ನ ಮೂಲಕ ಪಡೆದನು.[8] 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಪೀಟರ್ ಮೆಲಿಕಿಶ್ವಿಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಆತನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಎಲ್.ಪಿಜಾರ್ಜೆವಿಸ್ಕಿ ಹಲವಾರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಹಲವಾರು ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಅದರಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾದುದೆಂದರೆ H-O-O-H. H2O2 ಅನ್ನು ಜೈವಿಕ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ತಡೆಯ ವಿಭಜಕಗಳು [[ಇತೈಲಿನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿದೆ ಅಲ್ಲದೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಕಲಬೆರಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ]] H2O2 ಅನ್ನು ಬಹಳ ಸಮಯದವೆರೆಗೆ ಔಷಧಿಗಳ ತಯಾರಿಕಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವೈಮಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ, ಸೆಟಲೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಲು H2O2 ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು H2O2 ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ FDA 510(k) ರಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. EtO ದ ಮಾನದಂಡದ ಪ್ರಕಾರ ANSI/AAMI/ISO 14937 ಅನ್ನು ನ್ಯಾಯಬದ್ಧವಾದ ಕೈಪಿಡಿಯಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸಾನ್ಯೊ ಇದು ಕೋಶಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಸಿತು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವಾಗ H2O2 ಅನ್ನು ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಉತ್ಪಾದಕನಾಗಿದೆ, ಇದು ಅತೀ ವೇಗವನ್ನು ಹಾಗು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಕೋಶಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ವಿಧಾನದ ಶುದ್ಧೀಕರಣದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಉತ್ಪಾದನೆ

ಸಲ್ಫ್ಯೂರಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಅಥವಾ ಅಮೋನಿಯಮ್ ಬೈಸಲ್ಫೇಟ್ (NH4HSO4), ದ್ರವದ ಮಿಶ್ರಣಗಳ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾಲಿಸಿಸ್ ನ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಅದರ ಮುಂದಿನ ವಿಧಾನವಾದ ಪೆರಾಕ್ಸೊಡೈಸಲ್ಫೇಟ್ ((SO4)2)2− ಉತ್ಪನ್ನದ ಹೈಡ್ರೋಲಿಸಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 2-ಅಲ್ಕಿಲ್ ಅಂತ್ರಹೈಡ್ರೋಕ್ವಿನೋನ್ (ಅಥವಾ 2-ಆಲ್ಕೈಲ್-9,10-ಡೈಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಅಂತ್ರಾಸಿನ್) ಹಾಗು 2-ಅಲ್ಕಿಲ್ ಅಂತ್ರಾಸಿನ್‌ಗಳ ಆಟೋಆಕ್ಸಿಡೇಶನ್‌ನ ವಿಧಾನದ ಮುಖಾಂತರ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪಾದಕರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 2-ಇತೈಲ್ ಅಥವಾ 2-ಅಮೈಲ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದುಂಡಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 2-ಇತೈಲ್ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಆದರೆ 2-ಇತೈಲ್-9,10-ಡೈಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಅಂತ್ರಸೀನ್ (C16H14O2) ಅದರ ಇನ್ನೊಂದು ರಚನೆಯಾದ 2-ಎತೈಲ್ ಅಂತ್ರಕ್ವಿನೋನ್ (C16H12O2) ಹಾಗು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೈಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಒತ್ತಡವಿರುವ ಹಾಗು ನೀರ್ಗುಳ್ಳೆಗಳಾಗಿರುವ ಗಾಳಿಯನ್ನು ಅಂತ್ರಸೀನ್ ಮಿಶ್ರಣದ ಮುಖಾಂತರ ಹಾಯಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಅಸ್ಥಾಯಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಕಣಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವುದರ ಮುಖಾಂತರ(ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಮೂಹದ ಒಂದು ಭಾಗ), ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಅನ್ತ್ರಕ್ವಿನೋನ್ ಮರುಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಶೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಂತ್ರಕ್ವಿನೋನ್ ಉತ್ಪನ್ನವು ಮತ್ತೆ ಡೈಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿ (ಅಂತ್ರಸೀನ್) ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ವಾಯುವಿನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಲೋಹದ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗವನ್ನು ಬಳಸಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಧಾನವು ಪುನಃ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.[9][10]

ರೀಡೆಲ್-ಫ್ಲೆಯ್ಡೆರರ್ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ತಯಾರಿಕೆ

ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು 1936 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಹಾಗು ಅವರ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಈ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ [10]ರೀಡಲ್-ಫ್ಲೀಡೆರೆರ್ ವಿಧಾನವೆಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಈ ವಿಧಾನದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೂತ್ರವು ಬಹಳ ಸರಳವಾಗಿದೆ:[9]

H2 + O2 → H2O2

ಈ ವಿಧಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಬಹಳವಾಗಿ ಹಾಗು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕ್ವಿನೋನ್‌ನ ಮರುಉತ್ಪತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ (ಇದು ಬಹಳಷ್ಟು ದುಬಾರಿಯಾಗಿದೆ) ಹಾಗು ಉದ್ಧರಣ ದ್ರಾವಣದ, ಹಾಗು ಹೈಡ್ರೋಜಿನೇಶನ್ ಕೆಟಲಿಸ್ಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. 1994ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ H2O2 ರ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಸುಮಾರು 1.9 ಮಿಲಿಯನ್ [[ಟನ್‌{/1/}ಗಳಷ್ಟಾಗಿತ್ತು ಹಾಗು 2006ರಲ್ಲಿ ಇದು 2.2 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟಾಯಿತು, ಅದರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಪಾಲು 70% ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ|ಟನ್‌{/1/}ಗಳಷ್ಟಾಗಿತ್ತು ಹಾಗು 2006ರಲ್ಲಿ ಇದು 2.2 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟಾಯಿತು,[11] ಅದರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಪಾಲು 70% ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ]]. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂದರೆ 30% ರಷ್ಟು H2O2 [[Kgಗೆ ಸುಮಾರು US $0.54 ಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು, ಇದು ಕೆಜಿ ಗೆ US$1.50 ಸಮಾನವಾಗಿದೆ (ಯುಎಸ್ $0.68 per lb)ಗೆ ಪ್ರತಿಶತಃ "100% ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ"|kgಗೆ ಸುಮಾರು US $0.54 ಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು, ಇದು ಕೆಜಿ ಗೆ US$1.50 ಸಮಾನವಾಗಿದೆ (ಯುಎಸ್ $0.68 per lb)ಗೆ ಪ್ರತಿಶತಃ "100% ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ"]]".

ಹೊಸ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು

ಹೊಸ ಪದ್ಧತಿಯಾದ, ಹಾಗು "ಹೆಚ್ಚು-ಉತ್ಪಾದಿತ/ಹೆಚ್ಚಿನ-ಫಲಿತಾಂಶದ" ವಿಧಾನವೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಧಾನವು, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಂಗಡಣೆಯಾಗಿರುವ 2-ಅಮೈಲ್ ಅನ್ತ್ರಕ್ವಿನೋನ್‌ನ ಐಸೋಮರ್‌ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾಲ್ವೇ ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಜುಲೈ 2008ರಲ್ಲಿ, ಈ ವಿಧಾನವು "ಮೆಗಾ-ಸ್ಕೇಲ್" ಏಕೈಕ-ಟ್ರೈನ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಅನ್ನು ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್‌ನ ಜಾಂಡ್‌ಲಿಯೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ಲಾಂಟ್ ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯವು ಎರಡರಷ್ಟಾಗಿತ್ತು ಹಾಗು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿನ ನಂತರದ-ದೊಡ್ಡ ಏಕೈಕ-ಟ್ರೈನ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಇದಾಗಿದೆ. ಅದರ ನಂತರದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ಲಾಂಟ್ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ತಾ ಫುಟ್(ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್) ನಲ್ಲಿ 2011ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಳತೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಬೆಲೆಯು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು.[12] ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಅದರ ಅಣುಗಳಿಂದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಕಲ್ಪನೆ ಬಹಳಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಉತ್ಪಾದಕರ ಆಸಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ನೇರವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದರ ವಿಧಾನದ ಕೊರತೆಯೆಂದರೆ, ಥರ್ಮೋಡೈನಮಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಜೊತೆಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ನೀರನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಬಹಳಷ್ಟು ಕಾಲದವರೆಗೆ ಅತೀ ಸಣ್ಣದಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿರುವ ಕೆಟಲಿಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೆ, ಆಯ್ಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಾದರು ಸಹ, ಇಂದಿಗೂ ವಾಣಿಜ್ಯವಾಗಿ ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಸಹ, 2000ರ ಪೂರ್ವದ ಸಂಶೊಧಕರು ಹೆಡ್ ವಾಟರ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ (ನಾನೊಮೀಟರ್-ಗಾತ್ರ)ದಲ್ಲಿ ಫೇಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ಡ್ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲೋಹಗಳ ಘನ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಬನ್ ನ ಅಧಾರದ ಸುತ್ತ ತಿರುಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಕೊನೆಯ 2005ರಲ್ಲಿ ಯೋನಿಕ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ನ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಪೈಲೆಟ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಅನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ಈ ಪೈಲೆಟ್ ಪ್ಲಾಂಟ್‌ನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ವಿಧಾನದ ಸರಳತೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು, ಇದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು, ಹೊರಹೋಗುವ, ಹಾಗು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿಧಾನದ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಹಾಗು ಅದರ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ವಿಧಾನವು ಅತೀ ಸರಳವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿಯು ಸಹ ಇಳಿಕೆಯಾಯಿತು ಹಾಗು ಈ ವಿಧಾನವು ಕಡಿಮೆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಈ ವಿಧಾನವು ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಕಾರಿಯು ಮತ್ತು ಸಾಧಿತವಲ್ಲದ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ನಾವು ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಉತ್ಪಾತಿಯಾಗುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ (ಸುಮಾರು 5–10 wt% ಹಾಗು ಸುಮಾರು 40 wt% ರಷ್ಟು ಅಂತ್ರಕ್ವಿನೋನ್ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ).[12] 2009ರಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಡಫ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಗಾರರು ಮತ್ತೊಂದು ಕಿಣ್ವದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು[13]. ಈ ಸಂಶೋದನೆಯು ನೇರವಾದ ವಿಧಾನಕ್ಕೂ ಸಹ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಗಿದೆ, ಆದರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನ-ಪಲ್ಲಾಡಿಯಮ್ ನಂತಹ ನ್ಯಾನೊ ಕಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಹಜ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ, ನೇರವಾದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಆಮ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ತಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗುವ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾನೆ ವಿಭಜನೆಯಾಗುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಆದ್ದರಿಂದ, ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ನಂತರವೂ ಸಹ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಕೂಡಿಡುವಾಗ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವಾಗ ಸ್ಥಿರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ), ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕಿಣ್ವಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಚಿನ್ನ-ಪೆಲ್ಲಾಡಿಯಮ್ ಕಿಣ್ವಗಳ ಉಪಯೋಗವು ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಆಮ್ಲವು ಸಹ ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವು ಇನ್ನು ಸಹ ಬೆಳವಣಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಹಾಗು ಸಧ್ಯದ ಫಲಿತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಮೊತ್ತದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಇದರಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ (ಸುಮಾರು 1–2 wt% ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ). ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಂಶೋಧಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೇನೆಂದರೆ ಈ ವಿಧಾನವು ದುಬಾರಿಯು ಅಲ್ಲ, ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿತನಾದ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.[12][13][14][15]

ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ ಕೆಮಿಕಲ್ ವಿಧಾನವನ್ನು ಡೌ ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಈ ವಿಧಾನವು ಏಕೈಕ ತುದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ಸಿಜನ್‌ನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಲೈಟಿಕ್ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯಾದ ಸೋಡಿಯಮ್ ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸೈಡ್ ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಾಗಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ.[12]

ಲಭ್ಯತೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ದ್ರಾವಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 3 ಹಾಗು 6 wt% ರಷ್ಟು ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಔಷಧೀಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದಂತಹ ಆಮ್ಲಜನಕ ವಾಯುವಿನ ಅಳತೆಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಸಹ ಹೇಳಬಹುದಾಗಿದೆ (ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ನೋಡಿ); ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಭಜನೆಯಾದ ನಂತರ 20-ಅಳತೆಯ ಒಂದು ಮಿಲಿಮೀಟರ್ ದ್ರಾವಣವು ಇಪ್ಪತ್ತು ಮಿಲಿಮೀಟರ್ ಆಮ್ಲಜನಕ ಅನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯ ಉಪಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 30 wt% ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ವ್ಯಾಪಾರಿಕ ಅಳತೆಗಳು ಸುಮಾರು 70% ರಿಂದ 98% ವರೆಗೆ ಸಹ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ,ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ >68% ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಬೆಯಾಗಿ ಹಾಗು ಆಮ್ಲಜನಕವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ (ಹಬೆಯ ತಾಪ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಅದರ ದಟ್ಟನೆ ಸಹ 68% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ) ಈ ಅಳತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳವಾಗಿದ್ದು ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಶುಶ್ರೂಷೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಚಿಕ್ಕ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ವ್ಯಾಪಾರಿಕ ಉತ್ಪಾದಕರಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕರು ಒಂದು ಪರಿಶೀಲನಾ ಪತ್ರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು

ಕೊಳೆಯುವಿಕೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಶಾಖವನ್ನು ಹೊರಹಾಕುವ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ (ಅಳತೆಮೀರಿದ) ನೀರು ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕವಾಗಿ ಸರಳವಾಗಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ:

2 H2O2 → 2 H2O + O2

ಈ ವಿಧಾನವು ಥರ್ಮೋಡೈನಮಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಇದು ΔH o of −98.2 kJ·mol−1 ಹಾಗೂ ΔG o of −119.2 kJ·mol−1 ಮತ್ತು ΔS of 70.5 J·mol−1·K−1 ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಭಜನೆಯ ಮಟ್ಟವು ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ದಟ್ಟನೆ ಹಾಗು ತಾಪದ ಮೇಲೆ, ಅಲ್ಲದೆ pH ಹಾಗು ಸ್ಥಿರಕಾರಿ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಬೆರೆಕೆಗಳ ಮೇಲೂ ಸಹ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಕ್ರಮಣ ಲೋಹಹಾಗು ಅದರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಪದಾರ್ಥಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕಗಳೆಂದರೆ ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ಬೆಳ್ಳಿ. ಅದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕ ಕಿಣ್ವಗಳೆಂದರೆ ಯಕೃತ್ತಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೆಟಲೇಸ್, ದೇಹದಲ್ಲಿ ಯಕೃತ್ತಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯವೆಂದರೆ ಅದು ಚಯಾಪಚಯ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ವಿಷಕಾರಿ ಸಹಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಹಾಕುವುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಕ್ಸಿಡೇಟಿವ್ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ವಿಭಜನೆಯು ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಿರಕಾರಿಯಾಗಿ ಆಮ್ಲಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಭಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುವ ಆಮ್ಲಜನಕ ಹಾಗು ಶಕ್ತಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪಾಯಕರ ಉಪ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ. ದಟ್ಟವಾಗಿರುವ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ದಹ್ಯ ಪದಾರ್ಥದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಾಗ ಅದು ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ಸೂಸುತ್ತದೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ದಹ್ಯ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹೈ ಟೆಸ್ಟ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ಅಥವಾ ಹೆಚ್ ಟಿ ಪಿ (ಇದನ್ನು ಹೈ-ಸ್ಟ್ರೆಂತ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಗಾಳಿಯು ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬೇಕು,ಇಲ್ಲದೆ ಹೋದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭಾವ್ಯ ಒಡಕು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕಗಳಾದ, Fe2+ ಅಥವಾ Ti3+ಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಭಜನೆಯು ಅನ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಡಿಕಲ್ ಗಳಾದ HO· (ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಲ್) ಹಾಗು HOO· ಗಳು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ. H2O2 ಹಾಗು Fe2+ ಇವುಗಳ ಸಂಯೋಗವನ್ನು ಫೆಂಟನ್ಸ್ ರಿಏಜೆಂಟ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮೊತ್ತವೆಂದರೆ 20-ಗಾತ್ರ , ಅಂದರೆ, ಒಂದು ಅಳತೆಯಷ್ಟು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ವಿಭಜನೆಯಾದಾಗ ಅದು 20 ಅಳತೆಯಷ್ಟು ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. 20-ಅಳತೆಯ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸುಮಾರು 1.667 mol/dm3 (ಮೋಲಾರ್ ದ್ರಾವಣ) ಅಥವಾ ಸುಮಾರು 6% ಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಔಷಧಿ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ-ಮೂರರಷ್ಟು ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ, ಅದು ಕಡಿಮೆ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗು ವೇಗವಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ವಿಷಪೂರಿತ ಉಪ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಥಿರಪದಾರ್ಥವಾದ ಅಸಿಟಾನಿಲೈಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಪಕರ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು

ಕ್ಲೋರಿನ್, ಕ್ಲೋರಿನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್, ಹಾಗು ಪೊಟಾಶಿಯಮ್ ಪರ್ಮಾಂಗನೇಟ್ ಇವುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಕ್ಸಿಡ್ಡೈಜರ್ ಎಂದರೆ H2O2. ಆದರೂ ಸಹ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕಗಳಿಂದ, H2O2 ಅನ್ನು ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಲ್ ರಾಡಿಕಲ್ಸ್ (.OH) ಆಗಿ ಫ್ಲುರಿನ್ ನ ಜೊತೆಗಿನ ಎರಡನೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಆಕ್ಸಿಡೀಕಾರಕ ಆಕ್ಸಿಡೇಷನ್ ಪೊಟೆನ್ಷಿಯಲ್, ವಿ
ಫ್ಲೋರಿನ್ 3.0
ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಲ್ ರ್ಯಾಡಿಕಲ್ −2.8%
ಓಝೋನ್ 2.1
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ 1.8
ಪೊಟ್ಯಾಷಿಯಂ ಪರ್ಮಾಂಗನೇಟ್ 1-7
ಕ್ಲೋನಿನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ 1.5
ಕ್ಲೋರೀನ್ 1-4

ನೀರಿನ ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಲವಾರು ಅಸಂಘಟಿತ ಅಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಆಕ್ಸಿಡೈಸ್ ಅಥವಾ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಾಗ, ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಮ್ಲೀಯ ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ Fe2+ , Fe3+ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ (ಇದರಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಆಕ್ಸಿಡೈಜಿಂಗ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ).

2 Fe2+(aq) + H2O2 + 2 H+(aq) → 2 Fe3+(aq) + 2H2O(l)

ಮತ್ತು ಸಲ್ಫೈಟ್ (SO32−) ಆಕ್ಸಿಡೈಸ್ ಆಗಿ ಸಲ್ಫೇಟ್ (SO42−) ಆಗುತ್ತದೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಆಮ್ಲೀಯ H2O2 ಇದರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪೊಟಾಶಿಯಮ್ ಪರ್ಮಾಂಗನೇಟ್ Mn2+ ಆಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ, ಹೇಗಾದರೂ, ಕೆಲವೊಂದು ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಆಗುತ್ತವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ Mn2+, Mn4+ ಆಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೈಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ (MnO2ಆಗುತ್ತದೆ). ಮತ್ತೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸೋಡಿಯಮ್ ಹೈಪೋಕ್ಲೋರೈಟ್ ನ ಜೊತೆಗಿನ ಪರಿವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಇದು ಒಂದು ಸೂಕ್ತ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.

NaOCl + H2O2 → O2 + NaCl + H2O

ಕಾರ್ಬನಿಕ ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೈಜಿಂಗ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ಒಂದು ಉಪಯೋಗವೆಂದರೆ ಥಿಯೊಈಥರ್‌ಅನ್ನು ಸಲ್ಫೋಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೇಶನ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಿಥೈಲ್ ಫಿನೈಲ್ ಸಲ್ಫೈಡ್, ಮಿಥೈಲ್ ಫಿನೈಲ್ ಸಲ್ಫಾಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿ 18 ಘಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಥನಾಲ್ ನಲ್ಲಿ 99% ರಷ್ಟು ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ (ಅಥವಾ TiCl3 ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದರೆ 20 ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ):

Ph-S-CH3 + H2O2 → Ph-S(O)-CH3 + H2O

ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್-ನ್ಯೂನ ಅಲ್ಕೀನ್ಸ್ ಗಳಾದ ಅಕ್ರಿಲಿಕ್ ಆಮ್ಲ ದ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಎರಡನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆಯಾದ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್-ಆಕ್ಸಿಡೇಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಕಿಲ್ಬೊರೇನ್ ನಿಂದ ಆಕ್ಸಿಡೇಶನ್ ಆಗಿ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್‌ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ರಚನೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಒಂದು ದುರ್ಬಲ ಆಮ್ಲ, ಹಾಗು ಇದು ಹೈಡ್ರೋಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅಥವಾ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಉಪ್ಪುಗಳು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ಲೋಹಗಳ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದ್ರವ್ಯಗಳ ದ್ರಾವಣಗಳಾದ ಕ್ರೋಮಿಕ್ ಆಮ್ಲ(CrO3) ಅಥವಾ ಡೈಕ್ರೋಮೇಟ್ ಉಪ್ಪಿನ ಆಮ್ಲೀಯ ದ್ರಾವಣಗಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ಕೂಡಿಸಿದಾಗ, ಅಸ್ಥಿರ ನೀಲಿ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ CrO(O2)2ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ದ್ರವ್ಯ ದ್ರಾವಣಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ವೇಗವಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ವಾಯುವಾಗಿ ಹಾಗು ಕ್ರೋಮಿಯಮ್ ಉಪ್ಪಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಆನ್ ಅಯಾನ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಪೆರಾಕ್ಸೋಅನಯಾನ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೊರಾಕ್ಸ್‌ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಸೋಡಿಯಮ್ ಪರ್ಬೊರೇಟ್ ಆಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ದೋಬಿಖಾನೆಯ ಮಾರ್ಜಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಳುಪಿನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:

Na2B4O7 + 4 H2O2 + 2 NaOH → 2 Na2B2O4(OH)4 + H2O

H2O2 ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲಿಕ್ ಆಮ್ಲವನ್ನು (RCOOH) ಪೆರಾಕ್ಸಿ ಆಮ್ಲವಾಗಿ (RCOOOH) ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಆಕ್ಸಿಡೈಜಿಂಗ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅಸಿಟೋನ್ ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಅಸಿಟೋನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಆಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಓಜೋನ್‌ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಟ್ರೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಇದನ್ನು ಟ್ರೈಆಕ್ಸಿಡೇನ್‌ಎಂದು ಸಹ ಹೆಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಯೂರಿಯಾ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಕಾರ್ಬಮೈಡ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಿಳುಪುಗೊಳಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಆಮ್ಲ-ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲಗಳನ್ನು ಟ್ರೈಫಿನೈಲ್ ಫಾಸ್ಫೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ನ ಜೊತೆಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ H2O2ಗೆ "ವಾಹಕವಾಗಿ" ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯತೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನೀರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬಲ ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯವಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ಸಹ ಅದು ಕೆಲವು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಮ್ಲಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. HF/SbF5 ನ ಮೇಲಿನ ಆಮ್ಲವು [H3O2]+ಅಯಾನ್ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಅಸ್ಥಿರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರೂಪುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಬಳಕೆಗಳು (ಉಪಯೋಗಗಳು)

ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ಉಪಯೋಗಗಳು
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟೇಶನ್‌‌ಗೆ ISO ಟ್ಯಾಂಕ್ ಕಂಟೇನರ್.

1994 ರಲ್ಲಿನ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 50% ಅಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಕುಸುರಿ-ಹಾಗು ಕಾಗದದ ಬಿಳುಪಿನ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.[11] ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಕ್ಲೋರಿನ್ ಮೂಲದ ಬಿಳುಪಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬದಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಬಿಳುಪಿನ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಇನ್ನು ಹಲವು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳೆಂದರೆ ಇದನ್ನು ಸೋಡಿಯಮ್ ಪರ್ ಕಾರ್ಬೋನೇಟ್ ಹಾಗು ಸೋಡಿಯಮ್ ಪರ್ಬೋರೇಟ್, ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಮೆದು ಬಿಳುಪಿಗೆ ದೋಬಿಖಾನೆಯ ಮಾರ್ಜಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಬನ್ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳಾದ ಪಾಲಿಮರೈಸೇಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಡೈಬೆನ್ಜೋಯಿಲ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಹಲವು ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಗಳಾದ ಪ್ರೊಪಿಲಿನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲಿಕ್ ಆಮ್ಲದೊಟ್ಟಿಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಬದಲಿ ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಪೆರಾಕ್ಸಿ ಆಮ್ಲವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಪೆರಾಅಸಿಟಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಹಾಗು ಮೆಟ-ಕ್ಲೋರೋಪೆರಾಕ್ಸಿಬೆನ್ಜೋಯಿಕ್ ಆಮ್ಲ(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು mCPBA ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ) ಇವುಗಳನ್ನು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಸಿಟಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಹಾಗು ಮೆಟಾ' -ಕ್ಲೋರೋಬೆನ್ಜೋಯಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಉತ್ಪನ್ನವು ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಅದರ ಬದಲಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಆಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

PCB ಉತ್ಪನ್ನದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸಲ್ಫ್ಯೂರಿಕ್ ಆಮ್ಲದ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ ಮೈಕ್ರೋಟೆಕ್ ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ತಾಮ್ರದ ಮೇಲ್ಪದರದ ಒರಟು ಪದಾರ್ಥದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಪುಡಿಯಾದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲೋಹ-ಮೂಲದ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ಮೆಥನಾಲ್ ಹಾಗು ನೀರಿನ ಮಿಶ್ರಣವು ಅತೀವೇಗದ ಹಬೆಯನ್ನು ಒಂದರಿಂದ ಎರಡು ಸೆಕೆಂಡ್ ಗಳಷ್ಟು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೊಳಿಸಿ, CO2 ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚಿನ-ತಾಪದ ಹಬೆಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.[16] ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಹಬೆಯಾದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಿರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಜೈವಿಕ-ನಿರ್ಮಲೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ-ಪಟ್ಟಾಗಿ ಹಾಗು ಕೈಗವುಸು-ಬಂದರಿನ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯಲ್ಲಿ ಔಷಧೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಾರ್ ಒತ್ತಡಭರಿತ ನೀರಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ(PWRಗಳಲ್ಲಿ) ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಇಂಧನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸವೆತದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಆಕ್ಸಿಡೇಶನ್ ಹಾಗು ವಿಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಪ್ಲಾಂಟ್ ನ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಹೆಚ್ಚು ಬಲವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಗಳ ನಿರ್ವಸನದ ಮುಂಚೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಸವೆತ ಮಾಡುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಎಣ್ಣೆ ಹಾಗು ವಾಯು ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ರೂಪುಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಲೆಯ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಸಾಯನಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನಿಂದ ಪ್ರೊಪಿಲಿನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಒಂದು ಏಕೈಕ ಪ್ರಮುಖ ನೀರಿನ ಉಪ-ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಹಾಗು ಪ್ರಮುಖ ಕಡಿಮೆ ಹಣಹೂಡಿಕೆಯ ವಿಧಾನವೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. "HPPO" (ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಟು ಪ್ರೊಪಿಲಿನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್)ನ ಎರಡು ಪ್ಲಾಂಟ್ ಗಳು 2008 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾರಂಭವನ್ನು ಮಾಡಿದವು: ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಲ್ವೆ ಹಾಗು ಡೌ-BASF ನ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾಂನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಮತ್ತೊಂದು ಎವಿನಿಕ್ಲ್ ಹೆಡ್ ವಾಟರ್ಸ್ ಹಾಗು SK ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್‌ನ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಕೊರಿಯಾನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಪೊಲಾಕ್ಟಮ್ ನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಫಿನಾಲ್ ಹಾಗು ಎಪಿಕ್ಲೊರೋಹೈಡ್ರಿನ್‌ನ ಬಳಕೆ ಸಂಭವನೀಯವೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಜೈವಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಬೊಂಬಾರ್ಡೀರ್ ಬೀಟಲ್ ಹೈಡ್ರೋಕ್ವಿನೋನ್‌ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಬೇರೊಂದು ಜೀವಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಬಳಸುವ ತನ್ನ ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಹ ಒಂದು. ನೇಚರ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಷಿತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಲೇಖನದಂತೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಪ್ರತಿರಕ್ಷಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಜೀಬ್ರಾ ಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಅಂಗಾಂಶಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನಂತರ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇದು ಬಿಳಿ ರಕ್ತ ಕಣಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಅಲ್ಲಿ ಗುಣಪಡಿಸುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿಸುವ ಅನುವಂಶಿಕ ಧಾತುಗಳು ದುರ್ಬಲವಾದಾಗ, ಬಿಳಿ ರಕ್ತ ಕಣಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಧಾತುಗಳು ಸಮಾನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಹಲವಾರು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಹಾಗು ಅದೇ ವಿಧಾನವು ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಆಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಯಿತು. ಅಸ್ತಮಾ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿನ ಶ್ವಾಸಕೋಶದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಅಂಶ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನೇಚರ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಅಸ್ತಮಾ ರೋಗಿಗಳ ಶ್ವಾಸಕೋಶದಲ್ಲಿ ಬಿಳಿ ರಕ್ತ ಕಣಗಳ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನೋಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.[17][18]

ದಿನಬಳಕೆಯ ಉಪಯೋಗಗಳು
35% H2O2ನಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಚರ್ಮ
  • ತೆಳುಗೊಳಿಸಿದ H2O2 (3% ಹಾಗು 12%ರ ಮಧ್ಯ)ಅನ್ನು ಅಮೋನಿಯಮ್ ಹೈಡ್ರೋಕ್ಸೈಡ್ ನ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ ಮನುಷ್ಯನ ಕೂದಲನ್ನು ಬಿಳುಪುಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು "ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಬ್ಲೊಂಡೆ" ಎಂಬ ಪದಸಮುಚ್ಚಯದಿಂದ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • ಇದು ಚರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೋಕಿದಾಗ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಸ್ಠಳೀಯವಾಗಿ ಚರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕೆಪಿಲ್ಲರಿ ಎಂಬಾಲಿಸಮ್‌ನ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಾಗಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಚರ್ಮ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.
  • ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇಡುವ ಮೂಳೆಗಳನ್ನು ಬಿಳುಪುಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  • ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ 3% H2O2 ಅನ್ನು ಗಾಯಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಚಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ, ನಾಶವಾದ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿನ ನಾಶವಾದ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ವಿಧಾನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನಿಧಾನಗತಿಯ(ಸಣ್ಣ ಪೀಪಾಯಿ) ಗಾಯದ ರಕ್ತಸ್ರಾವ/ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೊಸದಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾದ ಚರ್ಮದ ಕೋಶಗಳನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಿ ಕಲೆಯಿಲ್ಲದಂತೆ ಗಾಯವನ್ನು ವಾಸಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.[19] ಅಲ್ಲದೆ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಪ್ರತಿಕೂಲ ದ್ರಾವಣಗಳು ಸೇವನೆಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
  • ನಾಯಿಗಳು ವಿಷಕಾರಿ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು (ಉ.ದಾ ಇಲಿ ಪಾಷಾಣ),ವನ್ನು ಆಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಸೇವಿಸಿದ್ದರೆ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ನೀಡಿದರೆ ಇದು ವಾಂತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ.[20]
  • 3% H2O2 ಅನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಹೊಸ ರಕ್ತದ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಇತರ ಕಲೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ರಕ್ತದ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಒಂದು ವೇಳೆ ಬಿಸಿ ನೀರಿಗೆ ತಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ರಕ್ತದ ಕಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಕ್ತದ ಜೊತೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ತಣ್ಣೀರು ಹಾಗು ಮಾರ್ಜಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  • ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಫುಡ್ ಹಾಗು ಡ್ರಗ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ (ಎಫ್ ಡಿ ಎ) ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಕೆಳಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಕ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು (ಎಲ್ ಆರ್ ಪಿ) ಹೊಂದಿರುವ ಔಷಧಿಯಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಮೀನು ಹಾಗು ಮೀನಿನ ಮೊಟ್ಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬರುವ ಶಿಲೀಂದ್ರಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಎಕ್ಟೊಪ್ಯಾರಾಸೈಟ್ ನೋಡಿ.)
  • ಹೈಡ್ರೋಫೋನಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವ ಕೆಲವು ತೋಟಗಾರಿಕೆಯವರು ಹಾಗು ಬಳಕೆದಾರರು ದುರ್ಬಲ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ದ್ರಾವಣವನ್ನು ("ಸ್ಪಾನಿಶ್ ದ್ರಾವಣ ") ವನ್ನು ದ್ರಾವಣವನ್ನು ತೆಳುಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ತೀವ್ರತರವಾದ ವಿಭಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕವು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ , ಇದು ಸಸ್ಯದ ಬೇರಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಬೇರಿನ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ (ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಬೇರಿನ ಕೋಶಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ) ಹಾಗು ಹಲವಾರು ಕೀಟಗಳ ವಿರುಧ್ದವಾಗಿಯು ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[21][22] ಕೆಲವೊಂದು ಹಕ್ಕುಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡುವಂತಹ ಶ್ರೀಮಂತ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಹ ನಡೆದಿವೆ.[23]
  • ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಮೀನಿನ ಸಂಸ್ಕರಣಾಕಾರರ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಮೀನುಗಳಿಗೆ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ದೊರಕಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.[24][25] ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕಗಳಾದ ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟಾಗ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
  • ಕೊಳಕು ನೀರಿನ ಹಾಗು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳಿಂದ ಹೊರಸೂಸುವ ಜೈವಿಕ-ಸಂಭಂದಿತ ವಾಸನೆ ಹಾಗು ಸಲ್ಫೈಡ್ ಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿದೆ. ಅಶುದ್ಧ ನೀರಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಇಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಲ್ಫೈಡ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಯವೆಂದರೆ 30 ನಿಮಿಷದಿಂದ 5 ಘಂಟೆಗಳಾಗಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಲ್ಫೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಜೈವಿಕ ವಾಸನೆಗಳ ಬಯೋ-ಉತ್ಕರ್ಷನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕ ಹಾಗು ನೀರನ್ನು, ಅಲ್ಲದೆ ಕರಗುವ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಜೀವ ರಸಾಯನಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು( BOD)ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
  • ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಅಡಿಗೆ ಸೋಡಾ ಹಾಗು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೈ ಮಾರ್ಜಕಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿದಾಗ ಅದು ಕೆಟ್ಟದಾದ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತೆಗೆಯುತ್ತದೆ.[26]
  • ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಫಿನೈಲ್ ಆಗ್ಸಲೇಟ್ ಎಸ್ಟರ್‌ನ ಜೊತೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇದು ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ಕೋಲಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಒಂದು ಸೂಕ್ತ ಬಣ್ಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಸ್ಟರ್ ನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಅಸ್ಥಿರ CO2 ದ್ವಿಕಣವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಉದ್ರೇಕಿಸಿ ಉದ್ರೇಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ; ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದು ತಳಹದಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ ನಂತರ ವೇಗವಾಗಿ ಸಡಿಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಫೋಟಾನ್ (ಬೆಳಕ)ನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ.

ತೇಲುವಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಉಪಯೋಗ
ರಾಕೆಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಜೆಟ್ ಪ್ಯಾಕ್ಸ್ ನೋಡಿ).

H2O2 ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು HTP ಅಥವಾ ಹೈ ಟೆಸ್ಟ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೋನೊ ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ (ಇಂಧನದ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡದೆ) ಅಥವಾ ಬಯೋಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ರಾಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷಕ ಭಾಗವಾಗಿಯೂ ಸಹ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮೋನೊಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್‌ನ ಅನುಕೂಲವೆಂದರೆ 70–98+% ರಷ್ಟು ಮಟ್ಟದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ಹಬೆ ಹಾಗು ಆಮ್ಲಜನಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಶಕಗಳಾದ ಬೆಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ಪ್ಲಾಟಿನಮ್ ಪರದೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹಾಯಿಸಿದಾಗ ಅದು ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ 600 °Cರಷ್ಟು ಆವಿಯು ಉತ್ಪನ್ನವಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವನೂಕುನುಗ್ಗಲಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಮೋನೊ ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ H2O2 ಗರಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ 161 s (1.6 kN·s/kg) ರಲ್ಲಿ (I sp)ರಷ್ಟು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ರಭಸವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕನಿಷ್ಟ-ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೊನೊಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಆಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೈಡ್ರಜಿನ್ ಗಿಂತ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ವಿಷಕಾರಿ ಅಲ್ಲ. ಬೆಲ್ಲ್ ರಾಕೆಟ್ ಬೆಲ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಮೊನೊಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. H2O2 ನ ದ್ವಿಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ಇಂಧನವನ್ನು ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಉರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಧನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ರಭಸವನ್ನು 350 s (3.5 kN·s/kg) ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾದ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದ್ರವ ಆಮ್ಲಜನಕಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ I sp ರಷ್ಟನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ದಟ್ಟವಾದ, ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ, ಉರಿತವನ್ನು ನೀಡದ ಹಾಗು ಇದನ್ನು ವಾಯು ಚಕ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮುಚ್ಚಿದ ಗಾಳಿ ಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತಡವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ತಣ್ಣನೆಯ ರಾಕೆಟ್ ಇಂಜಿನ್‌ಗಳ ಪುನಃ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಯುದ್ಧ II ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ರಾಕೆಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ(ಉ ದಾ ಟಿ-ಸ್ಟಾಫ್,ನಲ್ಲಿ Me-163ಗೆ ಸಮರ್ಥಕವಾದ ಆಕ್ಸಿ ಕ್ವಿನೋಲಿನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು), ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗು ಕಡಿಮೆ-ಬೆಲೆಯ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಬ್ಲಾಕ್ ನೈಟ್ ಹಾಗು ಬ್ಲಾಕ್ ಆರೊಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. 1940 ಹಾಗು 1950ರಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟರ್ ಗಾಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸಬ್ ಮರೈನ್‌ಗಳು ಮುಳುಗಿದಾಗ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು; ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ಧವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಹಾಗು ಅದರ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಡೀಸೆಲ್-ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಶಕ್ತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವು ನೌಕಾ ಸ್ಪೋಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಕರ್ಷಗಳಾಗಿ ಹಾಗು ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ನೌಕಾದಳದವರು ಅದನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿಯೆಂದು ಅದರ ಬಳಕೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರು. HMSಸಿಡಾನ್ ಹಾಗು ರಷಿಯನ್ ಸಬ್ ಮರೈನ್ಕರ್ಸ್ಕ್ಗಳ ಮುಳುಗುವಿಕೆಗೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಸೋರಿಕೆಯೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ಆಪಾದಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಶೋಧನೆಗೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಜಾಪನೀಸ್ ನೌಕಾದಳದ ನೌಕಾ ಸ್ಪೋಟಕಗಳ ಬಳಕೆಗಳಲ್ಲಿ, H2O2 ನ ಮಟ್ಟವು ಹೆಚ್ ಟಿ ಪಿ ಕೊಳವೆಗಳ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಬಲ-ಕೋನದಲ್ಲಿ ಬಾಗಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಬ್ ಮರೈನ್ ಗಳ ಹಾಗು ನೌಕಾ ಸ್ಪೋಟಕಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ಪೋಟಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. SAAB ಅಂತರ್ಜಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ನೌಕಾ ಸ್ಪೋಟ 2000ವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು. ಈ ನೌಕಾ ಸ್ಪೋಟಕವನ್ನು, ಸ್ವೀಡಿಶ್ ನೌಕಾದಳವು ಪಿಸ್ಟನ್ ಇಂಜಿನ್ ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ ಟಿ ಪಿ ಯನ್ನು ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಆಗಿ ಹಾಗು ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ ಬಳಸಿತು ಹಾಗು ಸೀಮೇಎಣ್ಣೆಯನ್ನುದ್ವಿಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಧನವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು.[27] ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ವಿರಳವಾಗಿ ಏಕ ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲೆಂಟ್ ಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಇಂಜಿನ ಗಳಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನುಎತ್ತರ ನಿಯಂತ್ರಕವಾಗಿ ರಭಸ ನಿಯಂತ್ರಕವಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಕೆಲವೊಂದು ಉಪಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಸುಲಭ ನಿಯತ್ರಕಗಳಾಗಿವೆ, ಹಾಗು ಇಂಧನಕ್ಕೂ ಸಹ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಹೈಡ್ರಜಿನ್ ನೂಕುನುಗ್ಗಲಿನ ಮುಂಚಿನ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲು ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಹೈಡ್ರಜಿನ್‌ನ ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ವೇಗದಿಂದ ಹಾಗು ಕಡಿಮೆ ವೇಗದ ವಿಭಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ಅದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಆಕಾಶಮಂಡಲದ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆ

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು FDA ಯು ಒಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವನಾಶಕವೆಂದು ಜೆನೆರಲಿ ರೆಕಗ್ನೈಸ್ಡ್ ಆಸ್ ಸೇಫ್ (GRAS)ನಲ್ಲಿ, ಹಾಗು ಉತ್ಕರ್ಷಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಬಳಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು.[28]

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಉತ್ಕರ್ಷಕ ಗುಣದಿಂದಾಗಿ ಅದನ್ನು ಕೊಳೆನಾಶಕವಾಗಿ ಹಾಗು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ನಾಶಕನಾಗಿ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಹೇಗಾದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ಹಲವಾರು ಪ್ರತಿವಿರೋಧಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅದರ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಸಹ, ಅದನ್ನು ಈಗಲೂ ಸಹ ಹಲವಾರು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯರು ಹಾಗು ದಂತವೈದ್ಯರು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.

  • ಹಲವಾರು ಇತರ ಉತ್ಕರ್ಷಕ ಕೊಳೆನಾಶಕಗಳಂತೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ತೆರೆದ ಗಾಯಗಳ ಅಂಗಾಂಶಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಲ್ಪ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ನಾಳಗಳ ರಕ್ತಸ್ರಾವವನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ತಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ (ಒರಟಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣ ನಾಳಗಳಲ್ಲಿಯ ನಿಧಾನಗತಿಯ ರಕ್ತ ಸೋರಿಕೆ), ಹಾಗು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಸಹ ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  • ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸಮ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಡಿಗೆ ಸೋಡಾ ಹಾಗು ಉಪ್ಪಿನ ಜೊತೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ ದಂತಮಾರ್ಜಕವಾಗಿಯೂ ಸಹ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ.[29]
  • ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ಬೆಂಜೋಯಿಲ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಅನ್ನು ಕಲೆಗಳನ್ನುಗುಣಪಡಿಸಲು ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[30]
  • ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಾಂತಿಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[31]
ಇತರ ಬಳಕೆಗಳು
  • ಅಮೇರಿಕನ್ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ "ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸುರಕ್ಷಿತ, ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅಥವಾ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವ ಯಾವ ಅಧಾರವು ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು", ಅಲ್ಲದೆ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ "ನುರಿತ ವೈದ್ಯರ ಆರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಆಧಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗುಣಪಡಿಸುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು, ಮತ್ತು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಹೊಸ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಾಗಿ" ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು.[32]
  • ಮತ್ತೊಂದು ವಿವಾದಿತ ಇತರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಧಾನವೆಂದರೆ 1% ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಎಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಆಂತರಿಕ ಬಳಕೆಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರಕ್ತದ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಡುವ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಹಾಗು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಅದರ ಗುಣಪಡಿಸುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಲವಾರು ಜೀವಗಳ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.[33][34]
  • ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಆಕ್ಸಿಜನ್ (ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್) ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

ಸುರಕ್ಷತೆ

ನಿಯಂತ್ರಣ ಹಲವು, ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ, ಅಂದರೆ 3%ರಷ್ಟು, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗು ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ಅದರ ಬಳಕೆ ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಅದು ಮಟೀರಿಯಲ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಡಾಟಾ ಶೀಟ್ (MSDS) ನ ಸಹಯೋಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಒಂದು ಆಕ್ರಮಣ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉತ್ಕರ್ಷಕವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಇದು ಮನುಷ್ಯನ ಚರ್ಮವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಹಲವಾರು ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮೇಲೆ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. ರೆಡ್ಯೂಸಿಂಗ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಇದ್ದಾಗ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ H2O2 ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅಂದರೆ 40% ಕ್ಕಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹರಿವನ್ನು, D001 ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಅದು DOT ಉತ್ಕರ್ಷಕಕ್ಕೆ ಸರಿದೂಗುತ್ತದೆ. EPA ರಿಪೋರ್ಟಬಲ್ ಕ್ವಾಂಟಿಟಿ (RQ) ನ ಪ್ರಕಾರ D001ನ ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳು 100 ಪೌಂಡ್, ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಗ್ಯಾಲನ್ ಗಳಷ್ಟಾಗಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ತಣ್ಣನೆಯ, ಒಣಗಿದ, ಹೆಚ್ಚಿನ-ಶುದ್ಧ ಗಾಳಿ ಬರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಸುಡುವ ಅಥವಾ ದಹಿಸುವ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಂದ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬೇಕು.[35] ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತೋರಿಸದಂತಹ ಪದಾರ್ಥಗಳಾದ ಸ್ಟೈನ್ಲೆಸ್ಸ್ ಸ್ಟೀಲ್ ಅಥವಾ ಗಾಜಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬೇಕು (ಇತರ ಪದಾರ್ಥಗಳಾದ ಕೆಲವು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಗಳು ಹಾಗು ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಮ್ ಮಿಶ್ರ ಲೋಹಗಳು ಸಹ ಸೂಕ್ತವಾಗಿವೆ).[36] ಇದನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತೆರೆದಿಟ್ಟಾಗ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಅಪಾರದರ್ಶಕ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬೇಕು ಹಾಗು ಆದ್ದರಿಂದ ಔಷಧೀಯ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಸೋಸುವ ಕಂದುಬಣ್ಣದ ಬಾಟಲ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[37] ಶುದ್ಧ ಅಥವಾ ತೆಳು ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿರುವ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ , ಹಲವಾರು ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಡುವುದು:

  • ಸ್ಪೋಟಕ ಹಬೆಗಳು. ಸುಮಾರು 70% ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ, 70 °C (158 °F) ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆವಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕುದಿಯುವ ದ್ರಾವಣವು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಹಬೆಯ ಸ್ಪೋಟಕವನ್ನು (BLEVE ಉಳಿದಂತಹ ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಭಾಷ್ಪೀಕರಣ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
  • ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳಾದ ಗ್ರೀಸ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಪೋಟಕಗಳು ತಯಾರಾಗುತ್ತವೆ. ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಾದ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಸ್ಪೋಟಕದವರೆಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಕೀಟೋನ್, ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲಿಕ್ ಆಸಿಡ್, (ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಸಿಟಿಕ್ ಆಸಿಡ್), ಅಮೈನ್‌ಗಳು ಹಾಗು ಫಾಸ್ಪರಸ್‌ನ ಜೊತೆಗಿನ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
  • ವೇಗವಾದ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ. ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ಬಟ್ಟೆಗಳ ಮೇಲೆ (ಅಥವಾ ಇತರ ಸುಡುವ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮೇಲೆ) ಬಿದ್ದಾಗ, ಮೊದಲು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಮಟ್ಟವು ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಮುಟ್ಟುವವರೆಗೆ ನೀರು ಆವಿಯಾಗುತ್ತದೆ, ಆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪದಾರ್ಥವು ವೇಗವಾಗಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.[38][39]
  • ನಾಶಕಾರಿ. ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ (>50%) ನಾಶಕಾರಿಯಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ ದಿನಬಳಕೆಯ ದ್ರಾವಣಗಳು ಸಹ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ,ಮ್ಯೂಕಸ್ ಪದರದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಚರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಉರಿತವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.[40]

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಯನ್ನು(3% ದ್ರಾವಣದ ಹತ್ತರಷ್ಟು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ) ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸ್ರಾವವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅದರ ಸೇವನೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. 10% ರಷ್ಟು ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಉಸಿರಾಟದಲ್ಲಿ ಒಳಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಹಲವಾರು ಶ್ವಾಸಕೊಶಕ್ಕೆ ಸಂಭಂದಿಸಿದ ಉರಿತ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

  • ಬಿಳುಪಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಅಂದರೆ 3% ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿನ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಹಲವಾರು ವಿಧದ ಅಂದರೆ ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದವರೆಗಿನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಿಳುಪುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪದಾರ್ಥಗಳಾದ ಮುಖವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸುವ ಅಥವಾ ಕಾಂಟಾಕ್ಟ್ ಲೆನ್ಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಇತರ ಪದರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಗ ಹರಡುತ್ತದೆ.
  • ಆಂತರಿಕ ಪದಾರ್ಥಗಳು. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು 3% ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಾಯಿಯ ಮೂಲಕ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಔಷಧಿಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅದು "ಉರಿತ ಹಾಗು ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿನ ಗುಳ್ಳೆಗಳು, (ಅದನ್ನು ಕಪ್ಪು ಕೂದಲಿನ ಗಂಟಲುಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ)ಗಂಟಲು ಮತ್ತು ಜಠರದಲ್ಲಿನ ಗುಳ್ಳೆಗಳು", ಅಲ್ಲದೆ "ಜಠರದಲ್ಲಿ ನೋವು, ವಾಂತಿ ಹಾಗು ಡೈಯೇರಿಯ"ಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.[41]
  • ಆವಿಯ ಒತ್ತಡ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವಿಯ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ(1.2 kPa ನಷ್ಟು 50 oC ನಲ್ಲಿ[CRC ರಸಾಯನಿಕ ಹಾಗು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಕೈಪಿಡಿ,76 ನೇ ಮುದ್ರಣ, 1995-1996]) ಹಾಗು ಆವಿಯನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಕಣ್ಣುಗಳು ಹಾಗು ಉಸಿರಾಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ ಉರಿತ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಎನ್ ಐ ೦ ಎಸ್ ಹೆಚ್ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಮಿತಿ (ಐ ಡಿ ಎಲ್ ಹೆಚ್) ಕೇವಲ 75 ppm. ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಜೀವಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕರವಾದ ಅಥವಾ ಆರೋಗ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಲೇಖನ (IDLH): NIOSH [http://www.cdc.gov/NIOSH/National ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಆಕ್ಯುಪೇಶನಲ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಹಾಗು ಹೆಲ್ತ್] ರಸಾಯನಿಕಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಹಾಗು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ IDLH ಬೆಲೆಗಳ ಲೇಖನ (as of 3/1/95). ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಪಿಪಿಎಮ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೊತ್ತು ತೆರೆದಿಟ್ಟರೂ ಸಹ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಶಾಶ್ವತ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒ ಎಸ್ ಹೆಚ್ ಎ ಆಕ್ಯುಪೇಶನಲ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಹಾಗು ಹೆಲ್ತ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೀಶನ್ ಇದು ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಗಂಟೆಗಳಷ್ಟು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 1.0 ಪಿಪಿಎಮ್ ನ ತೆರೆದಿಡಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ (29 CFR 1910.1000, ಟೇಬಲ್ Z-1) ಹಾಗು "ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವಿಷದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಸಹ,ಅದು ಮಾನವನಿಗೆ ಹೇಗೆ ಸಂಭದಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯದಾಗಿದೆ, ಎಂದು ಎ ಸಿ ಜಿ ಐ ಹೆಚ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಹೈಜಿನೀಸ್ಟ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದೆ.[2008ರ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಹಾಗು ಭೌತಿಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು & ಜೈವಿಕ ತೆರೆದಿಡುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಬೆಲೆಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಎ ಸಿ ಜಿ ಐ ಹೆಚ್, ನಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಗರಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ವಸ್ತುಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಹಾಗು ಹಬೆಯು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಗಾಳಿ ಅಥವಾ ಆವಿಯ ಭಾಷ್ಪೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಗಾಳಿಯು ದೊರಕುತ್ತಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಲು ಇದನ್ನು ವಿವೇಕದಿಂದ ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಹಬೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಗೆ ನಿರಂತರ ಹಬೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹಲವಾರು ಸರಬರಾಜುದಾರರು ಇದ್ದಾರೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ OSHA ಆಕ್ಯುಪೇಶನಲ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಹಾಗು ಹೆಲ್ತ್ ಗೈಡ್ಲೈನ್ ಫಾರ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಹಾಗು ATSDR ಏಜೆನ್ಸಿ ಫಾರ್ ಟಾಕ್ಸಿಕ್ ಸಬ್ಸ್ಟಾನ್ಸಸ್ ಹಾಗು ಡಿಸೀಸ್ ರೆಜಿಸ್ಟ್ರಿ ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
  • ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳು. ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಚರ್ಮದ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯವು ನಶಿಸಿ ಹೋಗಿ ವಿಟಿಲಿಗೊ ಎಂಬ ಚರ್ಮ ರೋಗವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 0.5-1% ರಷ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನವು ಚರ್ಮದ ಹೊರಪದರದ ಮೇಲೆ ಹಾಗು ರಕ್ತದಲ್ಲಿ H2O2 ನ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದು ರೋಗದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.[42]

ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿನ ಘಟನೆಗಳು
  • ಜುಲೈ 16, 1934 ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯಕುಮ್ಮರ್ಸ್ಡಾರ್ಫ್‌ನಲ್ಲಿ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದ ರಾಕೆಟ್ ಸ್ಪೋಟಿಸಿ, ಮೂರು ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ, ವರ್ನರ್ ವಾನ್ ಬ್ರಾನ್ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ತಯಾರಾಗುವ ರಾಕೆಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಕರ್ಶಕವಾಗಿ ಬಳಸದಿರಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು.
  • ಅಕ್ಟೊಬರ್ 28, 1998 ರಲ್ಲಿ ಓರ್ಲಾಂಡೊ ಇಂದ ಮೆಫಿಸ್ ಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ವಾಯುವ್ಯ ಏರ್ ಲೈನ್ಸ್ ನ ವಿಮಾನ 957 ಹಾಗು ಅದರ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ವಾಯುವ್ಯ ಏರ್ ಲೈನ್ಸ್ ನ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಸೋರಿಕೆ ಇಂದಾಗಿ ಹಲವಾರು ಜನರು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡರು.[43]
  • ಎರಡನೆಯ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿನ ನಾಜಿವೈದ್ಯರು ಮಾನವನ ಪದಾರ್ಥಗಳ ನಾಶದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಮಾಡಿದರು.[44]
  • 21 ಜುಲೈ2005 ಲಂಡನ್ ಸ್ಪೋಟಕದಲ್ಲಿನ ಬಾಂಬ್‌ನ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಇರುವುದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[45]
  • ರಷ್ಯಾದ ಸಮುದ್ರಾಂತರಗಾಮಿ K-141 ಕುರ್ಸ್ಕ್ ಕಪಟ ನೌಕಾ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ಪಿಯೊಟರ್ ವೆಲಿಕಿ, ಕಿರೊವ್ ಕ್ಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಕ್ರೂಸಿಯರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪೋಟಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಹಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 12, 2000 ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾಲಮಾನ 11:28 (07:28 UTC), ರಲ್ಲಿ ನೌಕಾಸ್ಪೋಟಕಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವಾಗ ಅವುಗಳು ಸಿಡಿದವು. ನಂಬಲಾರ್ಹ ದಾಖಲೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ಸೋಲು ಹಾಗು ಸ್ಪೋಟಕಕ್ಕೆ ಕುರ್ಕಿಸ್ ನಲ್ಲಿನ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಇಂಧನವನ್ನು ಹೊದಿರುವ ನೌಕಾಸ್ಪೋಟಕಗಳು ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದವು. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ನ ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಮಟ್ಟವನ್ನು HTP ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ನೌಕಾಸ್ಪೋಟಕಗಳಲ್ಲಿ ತೇಲುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನೌಕಾಸ್ಪೋಟಕಗಳಲ್ಲಿನ ರಸ್ಟ್ ನಿಂದ ಇದರ ಸೋರುವಿಕೆಯಾಯಿತು. ಅದೇ ತರಹದ ಮತ್ತೊಂದು ಘಟನೆ 1955 ರಲ್ಲಿ HMS Sidonನ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ
  • ವೇಪರೈಸ್ಡ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪರಾಕ್ಸೈಡ್

ಆಕರಗಳು

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
  1. Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8
  2. Hill, C. N. (2001). A Vertical Empire: The History of the UK Rocket and Space Programme, 1950-1971. Imperial College Press. ISBN 9781860942686.
  3. Landolt-Börnstein Substance - Property Index
  4. Google books CRC handbook of Chemistry and Physics, David R Lilde
  5. 60% hydrogen peroxide msds 50% H2O2 MSDS
  6. L. J. Thenard (1818). Annales de chimie et de physique. 8: 308. Missing or empty |title= (help)
  7. ಸಿ. ಡಬ್ಲೂ. ಜೋನ್ಸ್, ಜೆ. ಎಚ್. ಕ್ಲಾರ್ಕ್. Applications of Hydrogen Peroxide and Derivatives . Royal Society of Chemistry, 1999 .
  8. Richard Wolffenstein (1894). "Concentration und Destillation von Wasserstoffsuperoxyd". Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft. 27 (3): 3307–3312. doi:10.1002/cber.189402703127.
  9. Jose M. Campos-Martin, Gema Blanco-Brieva, Jose L. G. Fierro (2006). "Hydrogen Peroxide Synthesis: An Outlook beyond the Anthraquinone Process". Angewandte Chemie International Edition. 45 (42): 6962–6984. doi:10.1002/anie.200503779.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. ಎಚ್. ರೀಡ್ಲ್ ಮತ್ತು ಜಿ. ಫ್ಲೆಯ್ಡೆರೆರ್, ಯು.ಎಸ್. ಪೇಟೆಂಟ್ 2,158,525 (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 1936 USA, ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ 1935 ಆಕ್ಟೋಬರ್ 10ರಲ್ಲಿ ) ರಿಂದ ಐ. ಜಿ. ಫಾರ್ಡೆನಿಂಡಸ್ಟ್ರಿ, ಜರ್ಮನಿ
  11. Ronald Hage, Achim Lienke (2005). "Applications of Transition-Metal Catalysts to Textile and Wood-Pulp Bleaching". Angewandte Chemie International Edition. 45 (2): 206–222. doi:10.1002/anie.200500525.
  12. Hydrogen Peroxide 07/08-03 Report, ChemSystems, May 2009.
  13. ಜಿ.ಜೆ. ಹಚಿಂಗ್ಸ್ ಎಟ್ ಅಲ್, ಸೈನ್ಸ್, 2009, 323, 1037
  14. http://www.sciencedaily.com/releases/2009/02/090219141507.htm
  15. Jennifer K. Edwards, Benjamin Solsona, Edwin Ntainjua N, Albert F. Carley (2009). "Switching off hydrogen peroxide hydrogenation in the direct synthesis process". Science. 323 (5917): 1037–41. doi:10.1126/science.1168980. PMID 19229032. Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  16. Instant steam puts heat on MRSA, Society Of Chemical Industry
  17. "Natural bleach 'key to healing'". BBC News. 6 June 2009. Retrieved 2009-07-02.
  18. Niethammer, Philipp (3 June 2009). "A tissue-scale gradient of hydrogen peroxide mediates rapid wound detection in zebrafish". Nature. 459 (7249): 996–999. doi:10.1038/nature08119. ISSN doi=10.1038/nature08119 Check |issn= value (help). PMC 2803098. PMID 19494811. Retrieved 2009-07-02. Unknown parameter |doi_brokendate= ignored (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Missing pipe in: |issn= (help)
  20. How to Induce Vomiting (Emesis) in Dogs
  21. Fredrickson, Bryce. "Hydrogen Peroxide and Horticulture" (PDF). Retrieved 2009-01-25.
  22. Ways to use hydrogen peroxide in the garden
  23. Oxygation Unlocks Yield Potentials of Crops in Oxygen-Limited Soil Environments Advances in Agronomy, Volume 88, 2005, Pages 313-377 Surya P. Bhattarai, Ninghu Su, David J. Midmore
  24. Great-lakes.org
  25. fws.gov
  26. Chemist Paul Krebaum claims to have originated the formula for use on skunked pets at Skunk Remedy
  27. Scott, Richard (November, 1997). "Homing Instincts". Jane's Navy Steam generated by catalytic decomposition of 80-90 % hydrogen peroxide was used for driving the turbopump turbines of the V-2 rockets, the X-15 rocketplanes, the early Centaur RL-10 engines and is still used on Soyuz for that purpose to-day. International. Check date values in: |date= (help)
  28. "Sec. 184.1366 Hydrogen peroxide". U.S. Government Printing Office via GPO Access. 2001-04-01. Retrieved 2007-07-07.
  29. Shepherd, Steven. "Brushing Up on Gum Disease". FDA Consumer. Retrieved 2007-07-07.
  30. Milani, Massimo (2003). "Efficacy and safety of stabilised hydrogen peroxide cream (Crystacide) in mild-to-moderate acne vulgaris: a randomised, controlled trial versus benzoyl peroxide gel" (). Current Medical Research and Opinion. 19 (2): 135–138(4). doi:10.1185/030079902125001523. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  31. "Drugs to Control or Stimulate Vomiting". Merck Veterinary manual. Merck & Co., Inc. 2006.
  32. "Questionable methods of cancer management: hydrogen peroxide and other 'hyperoxygenation' therapies". CA: a cancer journal for clinicians. 43 (1): 47–56. 1993. doi:10.3322/canjclin.43.1.47. PMID 8422605.
  33. Cooper, Anderson (2005-01-12). "A Prescription for Death?". CBS News. Retrieved 2007-07-07.
  34. Mikkelson, Barbara (2006-04-30). "Hydrogen Peroxide". Snopes.com. Retrieved 2007-07-07.
  35. Hydrogen Peroxide MSDS
  36. Ozonelab Peroxide compatibility
  37. "The Many Uses of Hydrogen Peroxide-Truth! Fiction! Unproven!". Retrieved 2008-06-30.
  38. NTSB - Hazardous Materials Incident Brief
  39. Armadilloaerospace material tests with HTP
  40. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇದನ್ನು ನೋಡಿ MSDS for a 3% peroxide solution.
  41. Hydrogen Peroxide, 3%. 3. Hazards Identification Southeast Fisheries Science Center, daughter agency of NOAA.
  43. Hazardous Materials Incident Brief DCA-99-MZ-001, "Spill of undeclared shipment of hazardous materials in cargo compartment of aircraft". pub: National Transportation Safety Board. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 28, 1998; ಮೇ 17, 2000ರಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ
  44. "The Nazi Doctors: Medical Killing and the Psychology of Genocide". Robert Jay Lifton. Retrieved 1 November 2007.
  45. Four Men Found Guilty in Plot to Blow Up London's Transit System, "FOXNews.com". ಜುಲೈ 12, 2007.

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ
  • ಜೆ. ಡ್ರಾಬೊವಿಸ್ಜ್ et al. , The Syntheses of Sulphones, Sulphoxides ಮತ್ತು Cyclic Sulphides , p112-116, ಜಿ. ಕ್ಯಾಪೊಝಿ et al. , eds., ಜಾನ್ ವಿಲೆ & ಸನ್ಸ್, ಚಿಚೆಸ್ಟರ್, UK, 1994. ISBN 0-471-80580-7.
  • ಎನ್. ಎನ್. ಗ್ರೀನ್‌ವುಡ್, ಎ. ಅರ್ನ್‌ಷಾ, Chemistry of the Elements , 2nd ed., ಬಟರ್‌ವರ್ತ್-ಹೆನೆಮನ್ನ್, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್, UK, 1997. A great description of properties & chemistry of H2O2.
  • ಜೆ. ಮಾರ್ಚ್, Advanced Organic Chemistry , 4ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ., ಪು. 723, ವಿಲೇ, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್, 1992.
  • ಡಬ್ಲೂ. ಟಿ. ಹೆಸ್ಸ್, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ , Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology , 4ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ, ವಿಲೇ, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್, ಸಂಪುಟ.13, 961-995 (1995).

ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.