ರಂಜಕ

ರಂಜಕ (Phosphorus) ಒಂದು ಅಲೋಹ ಮೂಲವಸ್ತು. ಇದನ್ನು ಜರ್ಮನಿಯ ಹೆನ್ನಿಗ್ ಬ್ರಾಂಡ್ ಎಂಬವರು ೧೬೬೯ರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಹಿಡಿದರು. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಕೋಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ .ಮನುಷ್ಯರ ಹಲ್ಲು ಹಾಗೂ ಎಲುಬುಗಳ ರಚನೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಇದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ ಮೂಲಧಾತುವಾಗಿದೆ. ರಂಜಕದ ಬಣ್ಣ ಮೂಲತಃ ಬಿಳಿಯಾದರೂ ಕೆಂಪು ಹಾಗೂ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಔಷಧ, ಕೀಟನಾಶಕ, ಮಾರ್ಜಕ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮುಂತಾದವುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಕೆಂಪು ರಂಜಕ ಬೆಂಕಿಕಡ್ಡಿ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕಛ್ಛಾವಸ್ತು.

೧೫ ಸಿಲಿಕಾನ್ ← ರಂಜಕ → ಗಂಧಕ N ↑ P ↓ As ಆವರ್ತ ಕೋಷ್ಟಕ
ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಹಿತಿ
ಹೆಸರು, ಚಿಹ್ನೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಾಂಕ	ರಂಜಕ, P, ೧೫
ರಾಸಾಯನಿಕ ಸರಣಿ	ಅಲೋಹ
ಗುಂಪು, ಆವರ್ತ, ಖಂಡ	೧೫, 3, p
ಸ್ವರೂಪ	ಬಿಳಿ/ ಕೆಂಪು/ ಕಪ್ಪು/ ಬಣ್ಣರಹಿತ
ಅಣುವಿನ ತೂಕ	30.973762(2) g·mol−1
ಋಣವಿದ್ಯುತ್ಕಣ ಜೋಡಣೆ	[Ne] 3s2 3p3
ಋಣವಿದ್ಯುತ್ ಪದರಗಳಲ್ಲಿ ಋಣವಿದ್ಯುತ್ಕಣಗಳು	2, 8, 5
ಸಾಂದ್ರತೆ (ಕೋ.ತಾ. ಹತ್ತಿರ)	(white) 1.823 g·cm−3
ಸಾಂದ್ರತೆ (ಕೋ.ತಾ. ಹತ್ತಿರ)	(red) 2.34 g·cm−3
ಸಾಂದ್ರತೆ (ಕೋ.ತಾ. ಹತ್ತಿರ)	(black) 2.69 g·cm−3
ಕರಗುವ ತಾಪಮಾನ	(white) 317.3 K (44.2 °C, 111.6 °ಎಫ್)
ಕುದಿಯುವ ತಾಪಮಾನ	550 K (277 °C, 531 °F)
ಸಮ್ಮಿಲನದ ಉಷ್ಣಾಂಶ	(white) 0.66 kJ·mol−1
ಭಾಷ್ಪೀಕರಣ ಉಷ್ಣಾಂಶ	12.4 kJ·mol−1
ಉಷ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ	(25 °C) (white) 23.824 J·mol−1·K−1
ಆವಿಯ ಒತ್ತಡ (white) P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 279 307 342 388 453 549
ಆವಿಯ ಒತ್ತಡ (red) P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 455 489 529 576 635 704
ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ ಸ್ಥಿತಿಗಳು	5, 4, 3, 2 , 1 , -3 (mildly acidic oxide)
ವಿದ್ಯುದೃಣತ್ವ	2.19 (Pauling scale)
ಅಣುವಿನ ತ್ರಿಜ್ಯ	100 pm
ಅಣುವಿನ ತ್ರಿಜ್ಯ (ಲೆಖ್ಕಿತ)	98 pm
ತ್ರಿಜ್ಯ ಸಹಾಂಕ	106 pm
ವಾನ್ ಡೆರ್ ವಾಲ್ಸ್ ತ್ರಿಜ್ಯ	180 pm
ಇತರೆ ಗುಣಗಳು
ಕಾಂತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ	no data
ಉಷ್ಣ ವಾಹಕತೆ	(300 K) (white) 0.236 W·m−1·K−1
ಸಗಟು ಮಾಪನಾಂಕ	11 GPa
ಸಿಎಎಸ್ ನೋಂದಾವಣೆ ಸಂಖ್ಯೆ	7723-14-0
ಉಲ್ಲೇಖನೆಗಳು