دستگاه عصبی سمپاتیک

دستگاه عصبی سمپاتیک (Sympathetic nervous system یا SNS) بخشی از دستگاه عصبی خودگردان است (در کنار دستگاه پاراسمپاتیک و دستگاه احشایی). دستگاه عصبی سمپاتیک در حالت استرس فعال‌تر شده، انسان را برای نبرد یا فرار آماده‌تر می‌کند؛ البته به صورت همیشگی نیز فعال بوده، در تنظیم سوخت‌وساز پایهٔ بدن نقش دارد. با افزایش فعالیت سمپاتیک، فشار بحرانی انسداد نیز افزایش می‌یابد. علاوه بر آن دستگاه عصبی سمپاتیک باعث افزایش فشارخون،افزایش تعداد تنفس،افزایش ضربان قلب و گشاد شدن مردمک می‌شود.

مغز: دستگاه عصبی سمپاتیک و پارا سمپاتیک
Schematic illustration showing the sympathetic nervous system with sympathetic cord and target organs.
نام لاتین pars sympathica divisionis autonomici systematis nervosi

رشته‌های عصبی سمپاتیک

رشته‌های عصبی سمپاتیک یا عصب هم‌حس[1] در بخش سمپاتیک، جسم سلولی نورون پیش‌گِرِهی(گانگلیون) در گرهِ کناری نخاع قرار گرفته و آکسون آن به نام رشته پیش‌گرهی پس از برون‌رفت از نخاع وارد گرهِ سمپاتیک در نزدیکی مهره‌ها یا نزدیک روده شده، با نورون پس‌گرهی سیناپس (همایه) می‌دهد. آکسون نورون پس‌گِرهی (رشته پس‌گرهی) به اندام واکنشگر می‌رود. در رشته‌های عصبی سمپاتیک رشته پیش‌گرهی بیشتر کوتاه بوده، رشتهٔ پس‌گرهی بلند می‌باشد.

از آنجایی که رشته‌های عصبی سمپاتیک در ناحیه سینه‌ای–کمری از نخاع بیرون می‌آیند، بخش سینه‌ای–کمری نیز نامیده می‌شوند. در رشته‌های عصبی سمپاتیک پیام‌های عصبی (نوروترانسمیتر) تراوش‌شونده از رشتهٔ پیش‌گرهی استیل کولین و از رشته‌های پس‌گرهی نوراپی‌نفرین می‌باشد (ماده‌ای که از بخش مرکزی غُدد فوق کلیوی نیز تراوش می‌شود) و از این روی رشته‌های عصبی سمپاتیک را رشته‌های عصبی آدرنرژیک نیز می‌نامند.

البته استثنائاً از انتهای رشته‌های سمپاتیک واقع در غده فوق کلیوی و غدد عرق استیل کولین ترشح می‌شود. البته به هنگام تحریک دستگاه عصبی سمپاتیک در بخش مرکزی غده فوق کلیوی (مدولا) هورمون‌های به نام آدرنالین یا نور آدرنالین یه همان (اپینفرین یانور اپی نفرین) را ترشح می‌کندو این هورمون‌ها بر روی اندام‌هایی مانند ماهیچه‌ها قلب مغز و کبد تأثیر می‌گذارد و همن طور که در متن فوق خواندیم موجب فراهم آوردن نوعی حالت آماده باش برای بدن است تا شخص بتواند در عوالی مانند:ستیز و گریز دعوایا مسابقات ورزشی آمادگی قبلی را داشته باشد.

گیرنده‌ها

پنج نوع گیرندهٔ آلفا و بتا (α۱, α۲ و β۱, β۲, β۳) وجود دارد.

جستارهای وابسته

نوراپی‌نفرین

سامانه عصبی خودگردان

منابع
  1. «عصب هم‌حس، هم‌حس» [زیست‌شناسی] هم‌ارزِ «sympathetic nerve»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. «فارسی». در همان. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ عصب هم‌حس)
  • داروشناسی کاربردی، دکتر رحمانی، انتشارات جعفری
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.