ಗುರುದತ್ ಪಡುಕೋಣೆ

ಶಿವಶಂಕರ ರಾವ್ ಪಡುಕೋಣೆ ಹಾಗೂ ವಸಂತಿ ಪಡುಕೋಣೆ ದಂಪತಿಯ ಮಗನಾಗಿ ಗುರುದತ್ ಜುಲೈ ೯, ೧೯೨೫ ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಮೊದಲು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಣಂಬೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಮೊದಲು ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯ, ನಂತರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ವಸಂತಿ ಗೃಹಿಣಿಯಾಗಿದ್ದರು, ನಂತರ ಶಾಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಉಪಾಧ್ಯಾಯಿನಿಯಾಗಿ, ಖಾಸಗಿ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಹಲವಾರು ಬಂಗಾಳಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದರು. ಗುರು ದತ್ ಜನಿಸಿದಾಗ ವಸಂತಿಯವರಿಗೆ ಕೇವರ ೧೬ ವರ್ಷ ಪ್ರಾಯ.

ಮನೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮುಗ್ಗಟ್ಟು ಹಾಗೂ ಪೋಷಕರ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಗುರು ದತ್ ಬಾಲ್ಯವು ಬಹಳ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಗುರು ದತ್ ಹಲವಾರು ಕೆಟ್ಟ ಅನುಭವಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದರು; ಮಾವನ ಶತ್ರುತ್ವ, ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ವಸ್ಥರಾಗಿದ್ದ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನೊಂದಿನ ಭಯಾನಕ ಘಟನೆ ಹಾಗೂ ೭ ತಿಂಗಳ ತಮ್ಮನ ಅಕಾಲ ಮೃತ್ಯು.

ಮೊದಲು ಇವರ ಮಾವನ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಗುರುದತ್ ಗೆ ವಸಂತ ಕುಮಾರ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಬಾಲ್ಯದ ಒಂದು ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಶುಭ ಶಕುನವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ, ಗುರುದತ್ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇವರ ನಂತರ ಆತ್ಮಾರಮ್, ದೇವೀದಾಸ್ ಎಂಬ ತಮ್ಮಂದಿರೂ, ಲಲಿತಾ ಎಂಬ ತಂಗಿಯ ಜನನವಾಯಿತು. ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕಿಯಾದ ಕಲ್ಪನಾ ಲಾಜ್ಮಿ ಇವರ ತಂಗಿಯ ಮಗಳು.

ಬಾಲ್ಯದ ಬಹುಪಾಲು ಸಮಯವನ್ನು ಇವರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪೋಶ್ಟರ್ ಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ತಾಯಿಯ ತಮ್ಮನಾದ (ದೂರ ಸಂಬಂಧಿ) ಬಾಲಕೃಷ್ಣ.ಬಿ.ಬೆನೆಗಲ್ ರವರೊಂದಿಗೆ ಕಳೆದರು. ಖ್ಯಾತ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಶ್ಯಾಮ್ ಬೆನೆಗಲ್, ಬಾಲಕೃಷ್ಣರವರ ತಮ್ಮನಾದ ಶ್ರೀಧರ.ಬಿ.ಬೆನೆಗಲ್ ರವರ ಮಗ.

ಪ್ರಭಾತ್ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ನೃತ್ಯ ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿ ಸೇರಿದ್ದರೂ, ಕೂಡಲೇ ನಟನಾಗಿ, ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿಯೂ ಕೂಡಾ ಕೆಲವ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶಗಳು ಲಭ್ಯವಾದವು. ಇಲ್ಲಿ ದೇವಾನಂದ್, ರೆಹಮಾನ್ ರವರ ಸ್ನೇಹವಾಯಿತು. ಇವರು ನಂತರ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಾರೆಗಳಾದರು. ಇವರ ಸ್ನೇಹದಿಂದಲೇ ಗುರುದತ್ ಚಲನಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿ ಹಾಕುವಂತಾಯಿತು. ಪ್ರಭಾತ್ ಕಂಪೆನಿಯು ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಗುರುದತ್ ಮುಂಬೈಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು. ಇಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಯಶಸ್ವೀ ನಿರ್ದೇಶಕರುಗಳಾದ ಅಮಿಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಗರ್ಲ್ಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಗ್ಯಾನ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರ ಬೋಂಬೇ ಟಾಕೀಸ್ ರವರ ಸಂಗ್ರಾಮ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ತಮ್ಮ ನವಕೇತನ್ ಕಂಪೆನಿಯ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ ವಿಫಲವಾದಾಗ, ದೇವಾನಂದ್ ಗುರುದತ್ ಗೆ ತಮ್ಮ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಅಂತೆಯೇ ನವಕೇತನ್ ಕಂಪೆನಿಯ ಗುರುದತ್ ನಿರ್ದೇಶನದ ಬಾಝಿ ಚಲನಚಿತ್ರವು ೧೯೫೧ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ತೆರೆ ಕಂಡಿತು.

ಬಾಝೀ ಚಲವಚಿತ್ರವು ತೆರೆ ಕಂಡ ಕೂಡಲೇ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಇದರ ನಂತರ ಗುರುದತ್ ಜಾಲ್ ಹಾಗೂ ಬಾಝ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಎರಡೂ ಚಲನಿತ್ರಗಳು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣಲಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಈ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ರಚಿಸುವದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಜಾನಿ ವಾಕರ್ (ಹಾಸ್ಯನಟ), ವಿ.ಕೆ.ಮೂರ್ತಿ, ಅಬ್ರಾರ್ ಅಲ್ವಿ (ಲೇಖಕ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶಕ)ಇವರೇ ಮೊದಲಾದಂತಹ ಅನೇಕ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಿ, ಗುರುದತ್ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಸರಿಯಾದ ನಾಯಕ ನಟ ಸಿಗದೇ ಗುರುದತ್ ಬಾಝ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ, ಸ್ವತಃ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು.

ಅದೃಷ್ಟ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಗುರುದತ್ ಮುಂದಿನ ಚಿತ್ರವಾದ ಆರ್ ಪಾರ್ನಲ್ಲಿ ಒಲಿದಳು. ಇದಾದ ನಂತರ ೧೯೫೫ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ಮಿಸ್ಟರ್ ಆಂಡ್ ಮಿಸ್ಸೆಸ್ ೫೫, ಸಿ.ಐ.ಡಿ., ಸೈಲಾಬ್ ಹಾಗೂ ೧೯೫೭ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ನಿರಾಸಕ್ತ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ತಿರಸ್ಕೃತನಾಗಿ ತನ್ನ ಮರಣಾನಂತರವೇ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣುವ ಕವಿಯೊಬ್ಬನ ಕಥೆಯ ಪ್ಯಾಸಾ ಇವೇ ಮೊದಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಭಾರೀ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡವು. ಈ ಮೇಲಿನ ೫ ಚಿತ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ೩ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಪ್ರಧಾನ ಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು.

೧೯೫೯ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಕಾಗಝ್ ಕೇ ಪೂಲ್ಚಿತ್ರವು ಗುರುದತ್ ಪಾಲಿಗೆ ತೀವ್ರ ನಿರಾಶಾದಾಯಕವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಿರ್ದೇಶಕನೊಬ್ಬ (ಗುರುದತ್ ಅಭಿನಯ)ಕಲಾವಿದೆಯೊಬ್ಬಳನ್ನು (ವಹೀದಾ ರೆಹಮಾನ್ ಅಭಿನಯ - ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ಗುರುದತ್ ಈಕೆಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು)ಪ್ರೀತಿಸುವ ಕಥಾವಸ್ತುವುಳ್ಳ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ತಮ್ಮ ತನು ಮನ ಧನದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಚಿತ್ರವು ಗಲ್ಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಸೋಲನ್ನು ಕಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಇದರಿಂದ ಗುರುದತ್ ಅಪಾರ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ತನ್ನ ಹೆಸರು ಶಾಪಗ್ರಸ್ತವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಗುರುದತ್ ತಮ್ಮ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಹೊರ ಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಇತರ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಂದ ಮಾಡಿಸಿದರು.

ಚೌದ್ವೀಕಾ ಚಾಂದ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಒತ್ತಾಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಟಿಸಿದರು. ಈ ಚಿತ್ರವು ಬಹಳ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಇವರ ಸ್ಟುಡಿಯೋವು ಪತನವಾಗುವಿದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಿತು. ಇವರ ಸಹಾಯಕನಾದ ಅಬ್ರಾರ್ ಅಲ್ವಿಯವರ ನಿರ್ದೇಶನದ ೧೯೬೨ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ತೆರೆ ಕಂಡ್ ಸಾಹೇಬ್ ಬೀವಿ ಔರ್ ಗುಲಾಮ್ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡಾ ಇವರು ನಟಿಸಿದರು. ಆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಹೆಸರು ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಇವರೇ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಅನೇಕ ಕಲಾವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟರು. ಈ ಚಿತ್ರವು ಗುರುದತ್ ಅಭಿನಯದ ಅತ್ಯಂತ ಕಲಾತ್ಮಕ ಹಾಗೂ ದುರಂತ ಕಥೆಯುಳ್ಳ ಚಿತ್ರವೆಂದು ಇಂದಿಗೂ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಆ ಚಿತ್ರದ ನಂತರ ಅಷ್ಟೇನೂ ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆಯದ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು.

ಅಕ್ಟೊಬರ್ ೧೦, ೧೯೬೪ರಂದು ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಗುರುದತ್ ಮೃತದೇಹವು ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು. ಅವರು ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿದ್ರೆ ಗುಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಮರಣವು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯೂ ಆಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ಮದ್ಯಸೇವನೆಯ ಪರಿಣಾಮವೂ ಆಗಿರಬಹುದು.

ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗುರುದತ್ ರವರ ಮರಣದ ೪೦ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದಂದು ಇಂಡಿಯ ಅಬ್ರೋಡ್ ಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ರವರ ಪುತ್ರ ಅರುಣ್ ದತ್ ರವರು ಇದೊಂದು ಆಕಸ್ಮಿಕವೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಮರುದಿನ ನಟಿ ಮಾಲಾ ಸಿನ್ಹಾರವರನ್ನು ಬಹಾರೇ ಫಿರ್ ಆಯೇಂಗೀ ಚಿತ್ರದ ಸಲುವಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ ಕಪೂರ್ ರವರನ್ನು ವರ್ಣ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಭೇಟಯಾಗುವವರಿದ್ದರು. ಅರುಣ್ ರವರು ಹೇಳುವಂತೆ " ನನ್ನ ತಂದೆಯು ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಇತರರಂತೆ ನಿದ್ರೆ ಗುಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ದಿನ ಪಾನಮತ್ತರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಅತಿಯಾಗಿ ನಿದ್ರೆ ಗುಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಿದರು. ಇದೇ ಅವರ ಪ್ರಾಣಕ್ಕೆ ಕುತ್ತಾಯಿತು. ಅದೊಂದು ಮದ್ಯದ ಹಾಗೂ ನಿದ್ರೆಗುಳಿಗೆಗಳ ಮಾರಕ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿತ್ತು."

೧೯೫೩ರಲ್ಲಿ ಗುರುದತ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿಯಾಗಿದ್ದ ಗೀತಾ ರೋಯ್ ಅವರನ್ನು ಲಗ್ನವಾದರು. ಇವರ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥವು ೩ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ನಡೆದಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ವಿವಾಹವಾಗಲು ಮನೆಯವರ ಬಹಳವಾದ ವಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ತರುಣ್, ಅರುಣ್ ಹಾಗೂ ನೀನಾ ಎಂಬ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು.

ದುರಾದೃಶ್ಟವಶಾತ್ ಇವರ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನವು ದುರಂತವಾಗಿತ್ತು. ಇವರ ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಾರಾಮ್ ಅವರು ಹೇಳುವಂತೆ "ಗುರುದತ್ ಕೆಲಸದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಶಿಸ್ತಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೋ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇ ಅಶಿಸ್ತಿನವರಾಗಿದ್ದರು." ಅವರು ಅತಿಯಾದ ಮದ್ಯಸೇವನೆ, ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ವಿಷಮ ಗಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮರಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೀತಾರವರಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು.

ಗುರುದತ್ ರವರನ್ನು ಮೊದ ಮೊದಲು ಮೇರು ನಟನೆಂದು ನೆನೆದರೂ ಕಾಲಾನಂತರ ಅವರು ಓರ್ವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕರೆಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿ, ಇವರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಹಾಗೂ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ನಡೆದ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಇವರ ಚಿತ್ರಗಳು ಸತ್ಯಜಿತ್ ರೇ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದಂತಹ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮೆಚ್ಚಿಗೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾದವು. ಇವರ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಹಾಡುಗಳ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಹಾಗೂ ಇವರ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಹೆಣೆದಿರುವ ವಿಭಿನ್ನ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಇವರು ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಜೆಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ನೆಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

• ಕಬೀರ್, ನಸ್ರೀನ್ ಮುನ್ನಿ, ಗುರುದತ್ : ಎ ಲೈಫ್ ಇನ್ ಸಿನೇಮಾ, ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ಸ್, ೧೯೯೭, ISBN 0-19-564274-0
• ಮಸ್ಸಿಲ್ಲೋ, ಹೆನ್ರಿ, Guru Dutt, un grand cinéaste encore pratiquement inconnu hors de l’Inde, Films sans Frontières, 1984

• ಐ.ಎಮ್.ಡಿ.ಬಿ.ಯಲ್ಲಿರುವ ಗುರುದತ್ ರವರ ಪುಟ
• ಉರ್ಬೈನ್ ಬಿಝೋಟ್, ತರ್ಶ್ಟ್ ಆಂಡ್ ಮೌರ್ನಿಂಗ್